برگزاری جلسه ویدئو کنفرانس با دانشگاه صنعتی اصفهان

مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (RICeST) و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با توجه به مسئله پاندمی ویروس کرونا و عدم امکان برگزاری جلسات حضوری و همچنین برای تسریع و افزایش حجم تعاملات علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی-پژوهشی در سطح کشور و محیط بین‌الملل و نیز صرفه‌جویی در هزینه‌ها، جلساتی را در قالب ویدئو کنفرانس با هیئت‌رئیسه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران و کشورهای اسلامی برگزار می نماید.

در این جلسات در خصوص انجام تفاهم‌های لازم برای گسترش سطح همکاری‌ها اقدام به عمل می‌آید. ضمناً در صورتی که پیشتر بین دو طرف تفاهم‌نامه‌ای امضا شده باشد پیگیری آن تفاهم‌نامه نیز در دستور کار خواهد بود.

     پیش‌تر تفاهم‌نامه همکاری‌های علمی– پژوهشی– فناوری بین مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (RICeST) و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)با دانشگاه صنعتی اصفهان در تاریخ 23 بهمن 1390 منعقد شده بود. در جلسه ویدئو کنفرانسی که در تاریخ 26 خرداد 1399 با این دانشگاه برگزار شد، پیگیری و عملیاتی‌سازی بندهای تفاهم‌نامه نیز مورد بحث قرار گرفت.

     در این جلسه، دکتر محمدجواد دهقانی رییس مرکز منطقه‌ای و سرپرست پایگاه، دکتر منصور حقیقت معاون پژوهش و فناوری پایگاه، دکتر هاجر صفاهیه معاون پژوهش و فناوری مرکز و دکتر محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی مشاور ریاست و مدیر اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی مرکز و پایگاه حضور داشتند و از طرف دانشگاه صنعتی اصفهان دکتر سید مهدی ابطحی ریاست دانشگاه، دکتر بهروز ارباب‌شیرانی معاون پژوهشی، دکتر غلامعلی رئیسی‌اردلی معاون اداری و مالی، دکتر سیدمهران نحوی معاون فرهنگی اجتماعی، دکتر سیدظفراله کلانتری معاون دانشجویی و دکتر محمدجواد امیدی قائم‌مقام رئیس در امور بین‌الملل و توسعه فناوری حضور داشتند.

در ابتدای جلسه دکتر دهقانی ضمن تشکر از حضور مهمانان، تداوم چنین جلساتی را در سال جهش تولید ضروری دانست تا سازمان‌ها هرچه بیشتر از فعالیت‌های علمی یکدیگر بهره‌مند شوند و در جهت اعتلای کشور ایران گام بردارند. وی سپس به معرفی اجمالی خدمات مرکز منطقه‌ای و ISC در سطح ملّی، منطقه ای و بین الملل پرداخت.

دکتر دهقانی از اعلام نتایج جدید ارزیابی نشریات طی هفته آینده خبر داد و اظهار داشت: مرکز منطقه‌ای در تلاش است در ارزیابی نشریات علمی کشور که از ماموریت‌های جدید این مرکز می‌باشد، یک نظام محتوایی-ساختاری را جایگزین نظام فعلی (علمی-پژوهشی، علمی-ترویجی، و علمی-مروری) نماید. این کار توسط یک تیم تخصصی در سازمان در حال انجام و در مراحل نهایی است و مقرر شده نشریات معتبر ذیل عنوان «نشریه علمی» یکدست‌سازی شوند.

دکتر دهقانی همچنین خاطر‌نشان کرد که حمایت مالی از برگزاری همایش‌ها از سوی وزارت علوم، به مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری واگذار شده که به صورت نظام‌مند با نظارت وزارت علوم در حال انجام است. وی اضافه کرد: مرکز منطقه‌ای همچنین مقالات مربوط به همایش‌ها را جمع‌آوری و نمایه‌سازی می‌کند.

ریاست مرکز منطقه‌ای تأسیس و فعالیت شاخه مرکز منطقه‌ای در دانشگاه‌ها را از دیگر خدمات این مرکز به محققان و دانشجویان برشمرد و گفت با تأسیس شاخه مرکز منطقه‌ای در دانشگاه‌ها، مقالات تمام‌متن به‌روز و میلیون‌ها مدرک علمی دیگر در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. وی همچنین اظهار داشت: در حال حاضر بیش از 8 میلیون مدرک علمی در حوزه‌های موضوعی مختلف و در قالب کتاب، نشریه، مقاله و غیره به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی، در اختیار پژوهشگران قرار داده شده‌است. این خدمات به شکل‌های مختلفی نظیر تأسیس شاخه، تفاهم‌نامه‌های چاپ و انتشار، حمایت‌های مالی و معنوی از همایش‌های معتبر و نظیر آن ارائه می‌شود.

سرپرست پایگاه استنادی در ادامه گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به عنوان یک نظام استنادی بین‌المللی تعاملات بسیار خوب و گسترده‌ای را در سطح ایران و کشورهای اسلامی برنامه‌ریزی یا عملیاتی کرده است. همچنین زیرساخت مناسبی برای ارتقاء این پایگاه از سطح ملی و منطقه‌ای به سطح بین‌المللی فراهم شده که به مجموعه‌ای کمّی و کیفی از خدمات در سال‌های آتی منجر خواهد بود.

دکتر دهقانی سپس در تشریح این موضوع افزود: پایگاه استنادی با در نظر گرفتن ماموریت اصلی خود که همان ارزیابی عملکرد علمی کشورهای اسلامی است به سوی بین المللی شدن در حرکت است. وی همچنین به گسترش دامنه نمایه‌سازی نشریات از سطح نشریات کشورهای اسلامی به سطح نشریات سراسر جهان اشاره کرد و دلیل آن را پوشش هرچه کامل‌تر مقالات دانشمندان کشورهای اسلامی دانست که نه تنها در نشریات کشورهای اسلامی بلکه در نشریات جهان منتشر می‌شوند. بدین‌صورت به‌زودی در پایگاه استنادی یک مجموعه کامل از نشریات معتبر جهان خواهیم داشت.

دکتر دهقانی اضافه کرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام برای تمام دانشگاه‌ها در حال طراحی سامانه یا پروفایلی می‌باشد که در آن اطلاعاتی از قبیل نام اعضای هیئت علمی، مقالات و نمودارهای تحلیلی وضعیت علمی هر دانشگاه، دانشکده‌های آن و رشته‌ها دانشگاه گنجانده می‌شود. این امر به یکدست شدن و استاندارد‌سازی وابستگی سازمانی کمک فراوانی خواهد‌کرد.

دکتر دهقانی با توجه به وجود سه دسته نشریات در ISC (لیست اولیه، لیست انتظار و هسته)، پیشنهاد کرد هیئت ممیزه دانشگاه در امر ارزیابی اعضای هیئت علمی توجه ویژه‌ای به مقالات منتشره در مجلات نشریات هسته (شامل 24 درصد از کل نشریات) داشته باشند زیرا که چنین نشریاتی از فیلترهای داوری و ارزیابی محتوایی با امتیاز بالایی عبور کرده و دارای ارزش علمی زیادی هستند.

وی گفت: در مقابل نشریات فهرست سیاه شامل نشریات جعلی یا کم‌اعتبار هستند که می‌توانند توسط هیئت ممیزه دانشگاه‌ها در موضوع ارزیابی عملکرد علمی محققان مورد توجه قرار گیرند. از سال 1398 شاخص‌های ارزیابی نشریات مورد بازنگری قرار گرفته‌اند که این امر با نظارت وزارت متبوع در سال جاری ادامه خواهد‌یافت. ریاست ISC افزود: مسئولیت روزآمدسازی و پایش مستمر اعتبار نشریات بر عهده پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) است و نشریات و ناشران باید برای جلوگیری از ورود به فهرست نشریات کم‌اعتبار، نامعتبر و جعلی، نسبت به رعایت معیار‌ها و ضوابط تعیین‌شده از سوی ISC اهتمام ورزند که این امر خود باعث ارتقاء جایگاه نشریات خواهد شد.

دکتر دهقانی گفت: شاخص‌های علمی شناسایی ناشران و نشریات کم‌اعتبار و نامعتبر با هدف هدایت پژوهشگران به سمت انتشار کارهای علمی در مجلات معتبر بین‌المللی، تهیه و در قالب فهرستی در سامانه‌ای مجزا تحت عنوان فهرست نشریات کم‌اعتبار، جعلی و نامعتبر ارایه شده‌است (https://jcr.isc.gov.ir/Blacklist.aspx)، به‌طوری‌که در حال حاضر این فهرست شامل سه هزار و ۱۶۴ نشریه کم‌اعتبار و نامعتبر است که به طور مستمر با ذکر تاریخ به‌روز‌رسانی می‌شود و بدین‌ترتیب عملکرد این دو سازمان منجر به یکدست‌سازی عملکرد هیئت ممیزه‌ها و رشد کیفیت علمی کشور می‌شود.

دکتر دهقانی سپس به دستاورد ارزشمند بین‌المللی ISC تحت عنوان رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌ها در سال 2018 و 2019 اشاره کرد و گفت: این رتبه‌بندی جهانی در سال 2020 نیز ادامه خواهد یافت. وی توضیح داد: رتبه بندی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی ایران (https://ur.isc.gov.ir/) یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های ISC محسوب می‌شود. با ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال 1389 به صورت سالیانه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی ایران توسط ISC رتبه بندی شده‌اند که در سال 1399 این رتبه‌بندی با شاخص‌های جدید صورت خواهد گرفت.

دکتردهقانی گفت: با توجه به رتبه بندی جهانی دانشگاه ها توسط پایگاه استنادی، سازمان همکاری های اقتصادی D-8 نیز خواستار رتبه بندی دانشگاه های عضو این سازمان شده که این امر توسط ISC محقق و نقشه علمی که در تاریخ اسفند 1398 توسط ISC تهیه شده، بر روی وب‌سایت رسمی سازمان D-8 منتشر شد. وی سپس افزود: عملکرد دانشگاه‌های D-8 (شامل ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه) در بین دانشگاه‌های کشور‌های اسلامی، عملکردی تاثیرگذار بوده‌است به گونه‌ای که این دانشگاه‌ها حدود 75 درصد از تولید علمی کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده‌اند. این کشورها در حوزه رتبه‌بندی‌های بین‌المللی نیز نقش به‌سزایی را در سطح کشورهای اسلامی ایفا می‌کنند. 

دکتر دهقانی سپس با مروری بر خدمات جدید مرکز منطقه‌ای و ISC به تشریح راهکارهای سازمان برای مقابله با مشکلات ناشی از رخداد پاندمی کوید–19 برای جامعه علمی پرداخت و گفت : مرکز منطقه‌ای برای تسهیل کسب اطلاعات علمی در این بازه حساس، به رایگان‌سازی پایگاه‌های علمی خود اقدام نموده‌است و ISC محصول جدید خود را با نام نماگر کوید-19 (https://maps.isc.gov.ir/covid19/#/world)  ارائه کرده‌است.

وی در ادامه افزود: تولید این سامانه توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سطح ملی و بین‌المللی با استقبال خوبی مواجه شده است به‌گونه‌ای که در حال حاضر این سامانه در وبگاه کشور‌های عضو D-8 بارگذاری شده است که به صورت منظم به‌روز‌رسانی می‌شود.

ریاست ISC اظهار داشت: طراحی این سامانه به عنوان یک دستاورد ارزشمند وزارت علوم و دولت مطرح شده‌است. وی افزود: برگزاری سلسله جلسات ویدیو کنفرانسی با دانشگاه‌های بزرگ کشور باعث شده تا شرایط جدید (رخداد پاندمی کوید–19) نتواند مانع تداوم تعاملات پژوهشی، علمی و آموزشی مرکز منطقه‌ای و ISC در سطح ملی و بین‌المللی شود.

نماگر کووید-19، محصول جدید ISC ایجاد شده در واکنش به پاندمی کرونا

سپس دکتر ابطحی ریاست دانشگاه صنعتی اصفهان ضمن قدردانی از دعوت به‌عمل‌‌آمده، از رشد و بالندگی مستمر دو مجموعه مرکز منطقه‌ای و پایگاه استنادی ابراز خرسندی نمود و اذعان داشت که اطلاع یافتن از خدمات ارزنده دو مجموعه باعث رفع نگرانی‌های دغدغه‌مندان وزارت علوم در راستای رصد نشریات، انجمن‌ها و همایش‌های علمی شده‌است.

وی سپس استفاده از تجربیات ISC را برای ارتقاء جایگاه دانشگاه صنعتی اصفهان در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی خواستار شد. دکتر ابطحی اظهار داشت: علیرغم برخورداری از هیئت علمی‌های پرتلاش و فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم از جمله هزینه 5/42 میلیاردی برای خرید تجهیزات، دانشگاه صنعتی اصفهان که همکار مستقیم با کشور سوئیس در ایران است، جایگاه شایسته در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی را ندارد و در پی ارتقاء و بهبود این مورد می‌باشد.

سپس دکتر امیدی قائم‌مقام رئیس دانشگاه در امور بین‌الملل و توسعه فناوری به معرفی دانشگاه پرداخت و گفت: برخورداری از 2300 هکتار وسعت و نزدیکی با شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، اکوسیستم مناسبی برای اساتید و دانشجویان دانشگاه صنعتی اصفهان برای پژوهش و همکاری با صنعت ایجاد کرده‌است.

وی در ادامه به معرفی اهداف کلان برنامه تحول دانشگاه در افق ده ساله پرداخت که شامل موارد زیر بود: دستیابی به مرجعیت علمی در آسیا، سرآمدی در تربیت دانش‌آموختگانی توانمند در تراز جهانی اخلاق مدار و نقش آفرین در توسعه کشور، تاثیرگذارترین دانشگاه کشور در منطقه پیرامونی خود، یکی از سه دانشگاه برتر کشور در تحقق جامعه دانایی محور، برخورداری از فضای علمی و فرهنگی پویا و کیفیت‌گرا، بین‌المللی شدن دانشگاه و دستیابی به منابع مالی پایدار.

دکتر امیدی اضافه کرد: در راستای بین‌المللی شدن دانشگاه، فعالیت‌هایی در زمینه شبکه‌سازی (همکاری مشترک با 5 دانشگاه صنعتی کشور و تشکیل Iran-UT5 (Iran-5 Top Universisies of Technology)(، جذب دانشجویان خارجی و برگزاری سمینارهای مشترک با کشور سوییس با عنوان میز سوییس صورت گرفته‌است.

 وی در توضیح کیفیت‌گرایی امور پژوهشی در این دانشگاه اظهار داشت: در مقالات موجود در رتبه‌بندی تایمز، بالاترین درصد مقالات Q1 و کمترین درصد مقالات Q4 به این دانشگاه اختصاص داشته‌است. وی همچنین افزود: مقالات این دانشگاه در نظام های استنادی بین المللی دنیا بیشترین استناد را از دانشگاه‌های معتبر کشورهای آمریکا و آلمان (نظیر MIT) داشته است که این نشان‌دهنده توجه بین‌المللی به نتیجه مطالعات علمی انجام‌شده در این دانشگاه است.

دکتر امیدی خاطر‌نشان کرد: دانشگاه صنعتی اصفهان اولین دانشگاه کشور است که به عضویت CERN  (سازمان اروپایی تحقیقات هسته ای) درآمده‌است و نیز در سطح ملّی به عنوان رابط دانشگاه‌های کشور با CERN عمل می‌کند.

دکتر دهقانی ضمن ابراز خرسندی از اقدامات به‌عمل‌آمده، آن را مایه افتخار کشور دانست.

سپس دکتر حقیقت موفقیت های دانشگاه را به هیئت رئیسه آن دانشگاه تبریک گفت و به تشریح جایگاه دانشگاه صنعتی اصفهان در ایران (رتبه سوم) و کشورهای اسلامی (رتبه پنجم) پرداخت. معاون پژوهشی پایگاه استنادی در ادامه به ارائه راهکارهایی برای ارتقاء جایگاه دانشگاه در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی پرداخت.

دکتر حقیقت همچنین خاطر نشان کرد: فهرست دانشمندان برتر کشور در حال تهیه می‌باشد که روندی زمان‌‌بر بوده و در آبان نتایج آن اعلام خواهد شد. در این فرآیند کیفیت عملکرد دانشمندان مهم‌ترین شاخص مورد‌نظر پایگاه استنادی است و هرگونه استناد جعلی مورد شناسایی می‌گیرد.

در ادامه، دکتر هاجر صفاهیه، سرپرست معاونت پژوهش و فناوری مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری در راستای تمدید و انعقاد مجدد تفاهم‌نامه‌های فی‌ما‌بین نکاتی را یادآور شد و امکان حمایت از طرح های پژوهشی آن دانشگاه توسط مرکز منطقه ای را خاطر‌نشان نمود.

دکتر فلاحتی مدیر روابط عمومی و بین‌الملل مرکز و پایگاه نیز پیشنهاد داد: در راستای تصمیم‌گیری بر اساس خرد جمعی، دانشگاه می‌تواند یک یا دو نماینده به پایگاه و مرکز معرفی کند تا برای حضور در تصمیم‌گیری‌ها و اتخاذ تصمیماتی عام‌تر و متناسب با نیاز‌های جامعه بین‌المللی همکاری نمایند. وی همچنین از آمادگی دو مجموعه برای همکاری مشترک در حوزه روابط بین‌الملل و به‌خصوص تعامل با سازمان‌های بین‌المللی نظیر D-8، کامستک، آسایهل، یونسکو و ... خبر داد.

در انتها روسای دو سازمان به جمع بندی نکات مطرح شده به شرح زیر پرداختند:

• مقرر شد با توجه به تعاملات ISC با سازمانD-8  و با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان وبینار مشترکی بین دانشگاه‌های صنعتی کشور‌های عضو D-8 برنامه‌ریزی شود. این امر می‌تواند به عقد پروژه‌های مشترک بین کشور‌های اسلامی منجر شود.
• مقرر شد جهت برگزاری کارگاه‌های مختلف از جمله کارگاه‌ برای سردبیران نشریات دانشگاه صنعتی اصفهان و کارگاه‌های علم‌سنجی و رتبه‌بندی اقدامات لازم صورت پذیرد.
• مقرر شد دانشگاه صنعتی اصفهان اطلاعات مربوط به آزمایشگاه‌های خود را در اختیار ISC بگذارد تا دانشجویان ISC و مرکز منطقه‌ای و اعضای هیئت علمی این دو سازمان نیز بتوانند در صورت نیاز از این امکانات بهره گیرند.
• مقرر شد برای به‌روز‌رسانی تفاهم‌نامه تأسیس  شاخه مرکز منطقه‌ای در دانشگاه صنعتی اصفهان پی‌گیری شود.
• مقرر شد دو طرف در خصوص مبادله لینک وبگاه خود و نیز مبادله خبر همکاری کنند.
• مقرر شد لینک نماگر کووید-19 برای  بارگذاری در وبگاه دانشگاه صنعتی اصفهان در اختیار آن دانشگاه قرار گیرد.
• مقرر شد روابط بین‌الملل مرکز منطقه‌ای و پایگاه استنادی به عنوان رابط اجرایی تفاهم‌نامه و انجام هماهنگی‌های لازم در حوزه همکاری‌های بین‌المللی فعالیت کنند.