نگرانی افزایش مجدد نرخ رشد شیوع بیماری در کشور

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) نشان می دهد که میزان افزایش جمعیت بیماران که در آبان ماه از حدود 280 هزار نفر به 330 هزار نفر در آذر افزایش یافته، به کمتر از 184 هزار نفر در دی ماه کاهش یافته بود و مجددا در بهمن ماه به 208 هزار نفر افزایش یافته است.

دهقانی اظهار داشت: به طور متوسط روزانه در آبان حدود 9400 نفر و در آذرماه  حدود 11000 نفر، در دی 6100 نفر و در بهمن 6930 نفر به جمع مبتلایان اضافه شده است. بدین ترتیب میزان متوسط رشد روزانه مبتلایان کشور که در آبان 1.41 درصد، آذرماه 1.13 درصد، در دی ماه به 0.49 درصد کاهش یافته بود در بهمن ماه با 0.5 درصد تقریبا ثابت مانده است. این در حالی است که میزان متوسط رشد روزانه بیماری در دی‌ماه به کمترین میزان خود از ابتدای شیوع بیماری در کشور رسیده و انتظار می رفت این نرخ کاهشی در بهمن نیز ادامه داشته باشد.

وی افزود:  ایران از نظر میزان متوسط رشد بیماری در میان کشورهای همزمان (13 کشور همزمان در انتشار کووید -19: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) در جایگاه ششم قرار گرفته است.

دهقانی گفت: تقریباً ثابت ماندن میزان رشد متوسط روزانه بیماری کشور در میزان 0.5 درصد در بهمن در حالی است که این میزان برای همه 13 کشور همزمان روند کاهشی داشته است به طوری که کشورهای انگلیس (از 1.79 درصد به 0.55 درصد)، کانادا (1.17 درصد به 0.51 درصد)، آلمان (از 1.05 درصد به 0.46 درصد) و آمریکا (از 1.03 درصد به 0.47 درصد) در دی نسبت به بهمن کاهش یافته اند. بررسی ها نشان می دهد که ایران در میان 29 کشور دنیا با جمعیت مبتلای بالا (بیش از 600 هزار نفر) از نظر میزان متوسط رشد روزانه شیوع بیماری در دی ماه در جایگاه 21 بود که به جایگاه 14 در بهمن رسیده است.

وی ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد که میزان افزایش جمعیت فوتی که در آبان ماه از حدود 12500 نفر به 9700  نفر در آذر کاهش یافته، به کمتر از 3300  نفر در دی ماه کاهش یافته بود و مجددا در بهمن ماه به 2300 نفر کاهش یافته است. بدین ترتیب، به طور متوسط روزانه در آبان حدود 415 نفر و در آذرماه حدود 320 نفر، در دی 110 نفر و در بهمن 76 نفر فوتی وجود داشته است. خوشبختانه روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه آبان 1.13 درصد، آذرماه  0.67 درصد  و در دی ماه 0.21 درصد ادامه یافته و در بهمن ماه  به 0.14 درصد رسیده است که کمترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی در کشور از ابتدای شیوع بیماری می‌باشد.

بدین ترتیب ایران از نظر میزان متوسط رشد فوتی در میان کشورهای همزمان در جایگاه آخر و قبل از چین با 0.01 درصد قرارگرفته است.

سرپرست ISC گفت: همچنین، ایران از نظر شاخص متوسط میزان فوتی روزانه در میان 29 کشور (جمعیت مبتلای بالای 600 هزار نفر) در دی در جایگاه 23 قرار داشت که در بهمن ماه در جایگاه 27 قرار گرفته است. کشورهای هند 0.08 درصد و عراق با 0.07 درصد بعد از ایران قرار دارند. از این رو، تلاش و زحمات و برنامه ریزی های انجام شده توسط دست‌اندرکاران نظام سلامت و نیز رعایت شیوه نامه های بهداشتی توسط مردم عزیز قابل تقدیر و تشکر است. قطعا تداوم و استمرار برنامه های اعلام شده توسط ستاد ملی کورونا و بخصوص رعایت مصوبات و شیوه نامه های بهداشتی موجب کاهش تدریجی شیوع بیماری در کشور خواهد بود.

نتایج و آمار در سامانه کووید-19 به همراه تحلیل مربوط به 13 کشور همزمان (کشورهایی که انتشار بیماری در آنها تقریبا به طور همزمان پدید آمد) در ادامه آمده است.

 دهقانی ادامه داد: نمودار 1 روند شیوع بیماری در کشورهای همزمان که تا پایان بهمن ماه با جمعیت بیماران کمتر از 3 میلیون نفر هستند را نشان می دهد. محور افقی بیانگر روز و در واقع آمار نشان داده شده مربوط به 6 ماه اخیر (اول شهریور الی آخر بهمن ماه) و محور عمودی جمعیت بیماران می باشد. در نمودار 1 این کشورها به ترتیب عبارت از ایتالیا، ترکیه، آلمان، ایران، کانادا، پاکستان و چین بوده و همان طور که در نمودار مشاهده می شود کماکان روند افزایشی شیوع بیماری برای کشورهای ایتالیا، ترکیه، آلمان و ایران با شتاب متفاوتی ادامه دارد.

نمودار شماره 2 روند تغییرات نرخ متوسط رشد بیماری روزانه برای 6 ماه گذشته در کشورهای همزمان با جمعیت زیر 3 میلیون مبتلا را نشان می دهد. همان طور که ملاحظه می شود علیرغم فراز و نشیب‌های نسبتا زیاد، میزان تغییرات نرخ متوسط رشد بیماری در اکثر کشورها این روند در دی و بهمن ماه روند نسبتا کاهشی داشته است.  

دهقانی گفت: به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر، با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید-19 مربوط به 13 کشور همزمان در طول 11 ماه گذشته آمار مربوطه در جدول 1 نشان داده شده است. در این جدول میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه محاسبه و تمام مقادیر محاسبه شده در بهمن ماه به ترتیب صعودی مرتب شده است.

 وی ادامه داد: میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط‌گیری متحرک بر روی بازه های زمانی ماهانه بوده است و در نتیجه اعداد به دست آمده قابل اعتماد می باشد و با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد. همان طور که ملاحظه می‌شود، در بهمن ماه کشورهای اسپانیا با 0.93 درصد، فرانسه 0.62 درصد، انگلیس با 0.55 درصد، برزیل 0.53 درصد، کانادا با 0.51 درصد و ایران 0.5 درصد بیشترین میزان نرخ متوسط رشد روزانه شیوع بیماری را داشته اند و سایر کشورها دارای نرخ رشد متوسط روزانه زیر 0.48 درصد بوده اند.

دهقانی گفت: مقایسه عملکرد کشورها در دی و بهمن نشان می دهد که ایران با افزایش اندک متوسط نرخ رشد روزانه بیماری از 0.49 درصد به 0.5 درصد در مقایسه با سایر کشورهای همزمان روبرو بوده است.

 کشورهای انگلیس (از 1.79 درصد به 0.55 درصد)، کانادا (1.17 درصد به 0.51 درصد)، آلمان (از 1.05 درصد به 0.46 درصد) و آمریکا (از 1.03 درصد به 0.47 درصد) در دی نسبت به بهمن کاهش یافته اند. با اینحال ایران از نظر میزان متوسط رشد روزانه مبتلای بیماری در میان 13 کشور همزمان در جایگاه 6 قرار دارد.

سرپرست ISC در ادامه گفت: جدول 2 میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی 13 کشور همزمان را در 11 ماه گذشته نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در بهمن ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند. همان طور که از جدول 2 پیداست، میزان متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی دنیا در دی‌ماه به 0.83 درصد بوده که در بهمن ماه 0.72 درصد کاهش یافته است. برای ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد بهبودی در دی ماه 0.83 درصد بود که به 0.53 درصد کاهش یافته است. در بهمن ماه متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی کشورهای انگلیس 1.36 درصد، ایتالیا  0.84 درصد  و آمریکا 0.79 درصد بوده است که در میان 13 کشور همزمان ایران جایگاه 8 را داشته است. 

دهقانی افزود: البته باید توجه داشت متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری است، تابعی از مسایلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها نیز بوده و نمی‌توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال میزان کوچک بودن متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگتر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.

دهقانی گفت: نمودار 3 مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی کمتر از 100 هزار نفر و بیش از 20 هزار را نشان می‌دهد. کشورهای آمریکا با بیش از 500 هزار، برزیل بیش از 240 هزار نفر، انگلیس با 120 و ایتالیا با بیش از 95 هزار فوتی تا آخر بهمن ماه در میان کشورهای همزمان بیشترین فوتی را دارند و در این نمودار ظاهر نشده‌اند. کشورهای فرانسه، روسیه، آلمان، اسپانیا و ایران به ترتیب تا بهمن ماه بیشترین فوتی را داشته اند. کاهش شیب و روند فوتی ایران در دو ماه دی و بهمن ماه کاملا از نمودار مشهود بوده به طوری که میزان فوتی کشورهای روسیه، آلمان و اسپانیا از میزان فوتی ایران بیشتر شده و برای این کشورها با شیب نسبتا بالایی این روند ادامه دارد. به طور خاص افزایش شیب کشورهای فرانسه، روسیه و آلمان در بهمن ماه به طور کامل مشهود است.  

وی ادامه داد: جدول 3 میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور همزمان را در 11 ماه گذشته  نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در بهمن ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند.

دهقانی افزود: همان طور که از جدول 3 پیداست میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا از 0.66 درصد در دی ماه به 0.58 درصد کاهش یافته است. در ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد روزانه فوتی در دی ماه از 0.21 درصد به 0.14 درصد در بهمن کاهش یافته است. این میزان نرخ رشد فوتی در طول یک سال گذشته کمترین میزان ممکن بوده است. لازم به ذکر است که ایران با متوسط نرخ رشد فوتی روزانه 0.14 درصد در بهمن ماه در انتهای جدول کشورهای همزمان قرار گرفته است. بعد از ایران کشور چین با متوسط نرخ رشد فوتی روزانه 0.01 درصد قرار دارد.

وی افزود: نمودار 4، میزان متوسط نرخ رشد روزانه شیوع بیماری، متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی و نیز متوسط نرخ رشد روزانه فوتی ایران را در ماه های گذشته نشان می‌دهد. کاهش میزان متوسط نرخ فوتی روزانه بیماری به 0.14 درصد در بهمن ماه در طول کل زمان یک ساله شیوع بیماری در کشور به عنوان رکوردی بی نظیر ثبت خواهد شد. با اینحال میزان متوسط رشد شیوع بیماری از 0.49 درصد در دی ماه به 0.5 درصد در بهمن نگرانی افزایش مجدد شیوع بیماری در آینده را دارد.

جدول 4 مشخصات آماری کشورهای دنیا با بیش از 600 هزار بیمار مبتلا به ویروس کووید- 19 تا پایان بهمن ماه 99 را نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود، در دنیا 29 کشور دارای جمیت بیماران بیش از 600 هزار نفر می باشد.

دهقانی تاکید کرد: میزان کل جمعیت بیماران در دنیا با افزایش حدود 20 میلیون نفر از 77 میلیون نفر در آذر به بیش از 96 میلیون نفر در دی و سپس با افزایش 14 میلیون نفر به بیش از 110 میلیون تا آخر بهمن ماه رسیده است. به طور متوسط در دی ماه، روزانه حدود 650 هزار نفر و در بهمن ماه روزانه بیش 450 هزار نفر به میزان مبتلایان دنیا اضافه شده است.

 وی ادامه داد: میزان متوسط نرخ رشد روزانه دنیا در دی ماه از 0.76 درصد به 0.46 درصد کاهش یافته است. اگر همین روند ادامه داشته باشد پیش بینی می شود در پایان اسفند ماه جمعیت بیماران در کل دنیا به بیش از 127 میلیون خواهد رسید. در دی ماه، ایران با بیش از 1 میلیون و 340 هزار نفر مبتلا در جایگاه 16 دنیا قرار داشت که در پایان بهمن ماه با 1 میلیون و 550 هزار نفر در جایگاه 15 قرار گرفته است. همچنین در دی ماه با نرخ رشد متوسط روزانه مبتلایان 0.49 درصد در جایگاه 21 بود که در بهمن ماه با نرخ رشد متوسط روزانه 0.5 در جایگاه 14 قرار گرفته است.

میزان کل جمعیت فوتی در دنیا با افزایش حدود 365 هزار نفر در دی ماه  از 1 میلیون و 700 هزار نفر  میلیون نفر در پایان دی به 2 میلیون و 50 هزار نفر و نیز با افزایش 387 هزار نفر فوتی در پایان بهمن ماه به بیش از 2 میلیون و 450 هزار نفر رسیده است. بنابراین، به طور متوسط در دی ماه روزانه حدود 12 هزار نفر و در بهمن ماه روزانه حدود 13 هزار نفر فوتی دنیا وجود داشته است.

ایران با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 0.21 درصد در دی ماه در جایگاه  23 دنیا قرار داشت که در بهمن با کاهش نرخ رشد فوتی روزانه به 0.14 درصد به جایگاه 27 یعنی انتهای جدول انتقال یافته است. لازم به ذکر است که ایران در آذر ماه از نظر رشد متوسط روزانه مبتلایان در جایگاه دهم و از نظر متوسط نرخ رشد روزانه فوتی در جایگاه  هشتم دنیا قرار داشت.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته های جدید علمی در مورد ویروس کووید-19 و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است. اطلاعات این پایگاه شامل جدیدترین مقالات علمی تمام متن منتشر شده و پیش چاپ و نیز آمار مربوط به وضعیت انتشار بیماری بر اساس نقشه جهانی از وضعیت همه‌گیری بیماری کووید-19 بوده و با جستجو در آن تازه ترین آمار مبتلایان، مرگ و میر، درمان‌شدگان و همچنین نسبت های ابتلا به جمعیت به تفکیک هر کشور و مقایسه بر اساس نمودار زمانی-مکانی قابل مشاهده است. آدرس وبگاه این سامانه (https://maps.isc.ac/covid19/) بوده که از طریق وبگاه اصلی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) (https://www.isc.ac) در دسترس می‌باشد. این سامانه همچنین به درخواست سازمان همکاری های اقتصادی کشورهای عضو دی هشت (D8) برای بهره برداری کشورهای عضو، در فروردین ماه با حضور نمایندگان کشورهای عضو این سازمان به دعوت مرکز بهداشت و حمایت اجتماعی سازمان  D8(D8-HSP) و نیز مرکز بهداشت جهانی(Chatham House) لندن به صورت ویدیو کنفرانس رونمایی و در وبگاه آن سازمان به آدرس (http://developing8.org/) قرار گرفت.

در حال حاضر حدود 18009 مدرک از آخرین یافته های علمی در خصوص ویروس کووید-19 در قالب مقاله تمام متن چاپ شده و پیش چاپ در این سامانه در دسترس محققان و پژوهشگران قرار دارد و البته این اطلاعات به طور روزانه به روز رسانی می‌شود. از این تعداد پژوهش، کشورهای آمریکا، چین و انگلیس به ترتیب با 2812، 2406 و 1224 مقاله بیشترین مشارکت علمی را در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در این حوزه داشته اند. سایر کشورها از جمله ایتالیا (1179 مدرک)، فرانسه (447 مدرک)، کانادا (439 مدرک)، هند (417 مدرک)، آلمان (412 مدرک) و استرالیا (335 مدرک) به ترتیب در جایگاه های چهارم الی نهم قرار دارند. ضمنا کشور ایران با 283 مقاله جایگاه دهم دنیا را در پژوهش و تحقیق و یافته های جدید در خصوص ویروس کووید-19 دارد. در این سامانه همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های صادر شده توسط سازمان‌های معتبر دنیا از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حوزه بهداشت، سلامت و مقابله با شیوع بیماری کووید –19  قرار دارد که می‌تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

https://maps.isc.ac/covid19/#/world

سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer)