گزارش تحلیلی سامانه نماگر کووید-۱۹ ISC در دنیا و ایران- اسفند ماه

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) نشان می دهد که میزان افزایش جمعیت بیماران که در آبان ماه از حدود  280 هزار نفر به 330 هزار نفر در آذر افزایش یافته بود و در دی ماه به کمتر از 184 هزار نفر کاهش یافته بود، مجددا در بهمن ماه به 208 هزار نفر و در اسفند ماه به 243 هزار نفر افزایش یافته است. بدین ترتیب با این میزان افزایش، جمعیت بیماران کشور به حدود 1 میلیون و 800 هزار نفر رسیده و ایران در جایگاه 15 دنیا قرار گرفته است. لازم به ذکر است که کل جمعیت بیمار در اسفند برای کشور روسیه (با جمعیت بیمار بیش  از 4 میلیون نفر) برابر با 320 هزار نفر، آلمان (با جمعیت بیمار 2.6 میلیون نفر) برابر با 286 هزار نفر، انگلیس (با جمعیت بیمار 4.3 میلیون نفر) برابر با  208 هزار نفر، مکزیک (با جمعیت بیمار بیش از 2 میلیون نفر)  برابر با  174 هزار نفر، کانادا (با جمعیت بیمار بیش از 900 هزار نفر) برابر با 93 هزار نفر و اسپانیا (با جمعیت بیمار بیش از 3.2 میلیون نفر) برابر با  90 هزار نفر بوده است. 

دهقانی اظهار داشت: میزان متوسط رشد روزانه مبتلایان کشور که در آبان 1.41 درصد، در آذرماه 1.13 درصد و در دی ماه 0.5 درصد بوده است، در بهمن ماه به  0.49 درصد و در اسفند به 0.34 درصد کاهش یافته و بدین ترتیب ایران از نظر میزان متوسط رشد بیماری در میان کشورهای همزمان (13 کشور همزمان در انتشار کووید -19: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) در جایگاه ششم قرار گرفته است.

وی افزود: میزان کاهش اندک رشد متوسط روزانه بیماری کشور از 0.49 درصد به 0.34 درصد در اسفند ماه در حالی است که این میزان تقریبا برای همه 13 کشور همزمان روند قابل ملاحظه کاهشی داشته است به طوری که اسپانیا (از 0.93 درصد به 0.02 درصد)، انگلیس (از 0.55 درصد به 0.1 درصد )، کانادا (از0.51 درصد به 0.25 درصد)، آلمان (از 0.46 درصد به 0.29 درصد) و آمریکا (از 0.47 درصد به 0.15 درصد) در اسفند نسبت به بهمن کاهش یافته اند.

وی ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد که ایران با رشد متوسط روزانه بیماری 0.34 درصد در اسفند ماه  در میان 37 کشور دنیا با جمعیت مبتلای بیش از 500 هزار نفر به جایگاه 18 رسیده است.

همچنین روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه کشور در آبان 1.13 درصد، در آذرماه  0.67 درصد، در دی ماه 0.21 درصد و در بهمن ماه تا 0.14 درصد ادامه داشته و متاسفانه این روند از اسفند ماه متوقف شده است. هر چند این میزان کمترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی روزانه در کشور از ابتدای شیوع بیماری بوده، ولی انتظار می رفت این روند کاهشی در اسفندماه نیز ادامه داشته باشد. ثابت ماندن میزان رشد متوسط فوتی روزانه کشور به 0.14 درصد در اسفند ماه در حالی است که این میزان تقریبا برای همه 13 کشور همزمان روند کاهشی ملموسی  داشته است به طوری که اسپانیا (از 0.7 درصد به 0.3 درصد)، انگلیس (از 0.9 درصد به 0.19 درصد)، کانادا (از 0.55 درصد به 0.18 درصد)، آلمان (از 1.06 درصد به 0.36 درصد) و آمریکا (از 0.69 درصد به 0.32 درصد) در اسفند نسبت به بهمن کاهش یافته اند.

سرپرست ISC گفت: نتایج و آمار در سامانه کووید-19 به همراه تحلیل مربوط به 13 کشور همزمان (کشورهایی که انتشار بیماری در آنها تقریبا به طور همزمان پدید آمد) در ادامه آمده است.

دهقانی ادامه داد: نمودار 1 روند شیوع بیماری در کشورهای همزمان که تا پایان اسفند ماه با جمعیت بیماران کمتر از 4 میلیون نفر هستند را نشان می دهد. محور افقی بیانگر روز و در واقع آمار نشان داده شده 6 ماه دوم سال (اول مهر الی آخر اسفند ماه) و محور عمودی جمعیت بیماران می باشد. در نمودار 1 این کشورها به ترتیب عبارت از ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، آلمان، ایران، کانادا، پاکستان و چین بوده و روند کاهشی شیوع بیماری در کشورهای آلمان، کانادا و پاکستان کاملا مشهود است ولی روند افزایشی کشورهای ایتالیا، ترکیه، آلمان و ایران با شیب و شتاب های متفاوت ادامه دارد.

در نمودار 2، روند گسترش و تغییرات جمعیت مبتلا در کشورهای همزمان با جمعیت مبتلای بیش از 4 میلیون نفر شامل آمریکا، برزیل، روسیه، انگلیس و فرانسه نشان داده شده است. همانطور که از نمودار مشاده می شود کشورهای روسیه، انگلیس و فرانسه تقریبا شرایط یکسانی را تجربه می کنند، در حالی که روند افزایشی شیوع بیماری در دو کشور برزیل با جمعیت بیمار نزدیک 12 میلیون نفر و آمریکا با جمعیت بیمار بیش از 30 میلیون نفر مشهود است. 

دهقانی گفت: به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید-19 مربوط به 13 کشور همزمان در طول سال گذشته آمار مربوطه در جدول 1 نشان داده شده است. در این جدول میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه محاسبه و تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده است.

 وی ادامه داد: میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط‌گیری متحرک بر روی بازه های زمانی ماهانه بوده و در نتیجه اعداد به دست آمده قابل اعتماد بوده و با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد. همان طور که ملاحظه می شود، در اسفند ماه کشورهای ایتالیا با 0.48 درصد، فرانسه 0.44 درصد، برزیل 0.43 درصد، ترکیه 0.36 و ایران 0.34 درصد به ترتیب بیشترین میزان نرخ متوسط رشد روزانه شیوع بیماری را داشته اند و سایر کشورها دارای نرخ رشد متوسط روزانه زیر 0.29 درصد بوده اند.

دهقانی گفت: مقایسه عملکرد کشورها در بهمن و اسفند نشان می دهد که عملکرد ایران با کاهش اندک متوسط نرخ رشد روزانه بیماری از 0.49 درصد به 0.34 درصد در مقایسه با سایر کشورهای همزمان ضعیف بوده است، زیرا این میزان تقریبا برای همه 13 کشور همزمان روند قابل ملاحظه کاهشی داشته است، به طوری که کشور اسپانیا (از 0.93 درصد به 0.02 درصد)، انگلیس (از 0.55 درصد به 0.1 درصد)، کانادا (از0.51 درصد به 0.25 درصد)، آلمان (از 0.46 درصد به 0.29 درصد) و آمریکا (از 0.47 درصد به 0.15 درصد) در بهمن نسبت به اسفند کاهش یافته اند. همانطور که از جدول 1 مشاهده می شود از این نظر ایران در میان 13 کشور همزمان جایگاه 5 را دارد. جهت اطلاع، در بهمن ماه ایران جایگاه 6 را داشته است و اگر این روند ادامه یابد، در ماه های آینده ایران در صدر کشورهای همزمان از نظر میزان متوسط رشد روزانه بیماری قرار خواهد گرفت. میزان متوسط رشد روزانه بیماری در اسفند ماه در کل دنیا برابر با 0.26 درصد بوده است.

در جدول 1 میزان متوسط رشد روزانه بیماری برای کل سال 99 نیز محاسبه و در ستون آخر درج شده است. همانطور که ملاحظه می شود، میزان متوسط رشد روزانه بیماری در دنیا در کل 12 ماه سال 99 برابر با 1.72 درصد بوده و این میزان برای ایران 1.26 درصد محاسبه شده است. برای سایر کشورهای همزمان میزان متوسط روزانه رشد بیماری در سراسر سال 99 به ترتیب کشور روسیه با 2.79 درصد، برزیل 2.74 درصد، ترکیه 2.51 درصد، آمریکا 2.14 درصد، پاکستان 1.98 درصد، انگلیس 1.96 درصد، کانادا 1.93 درصد، فرانسه 1.61 درصد، اسپانیا و آلمان با 1.43 درصد، ایران با 1.26 درصد، ایتالیا با 1.22 درصد و چین 0.03 درصد بوده است.

سرپرست ISC در ادامه گفت: جدول 2 میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی 13 کشور همزمان را در 12 ماه سال 99 نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند. همان طور که از جدول 2 پیداست، میزان متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی دنیا در بهمن ماه 0.72 درصد بوده که در اسفند ماه به 0.5 درصد کاهش یافته است. برای ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد بهبودی در بهمن ماه 0.53 درصد بود که به 0.5 درصد کاهش یافته است. در اسفند ماه، متوسط نرخ رشد بهبودی روزانه کشورهای انگلیس 1.51 درصد، آمریکا 0.65 درصد، ایتالیا 0.54 درصد، برزیل و ایران 0.5 بوده است و سایر کشورها زیر 0.42 درصد بوده است.

دهقانی افزود: البته باید توجه داشت متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری است، تابعی از مسایلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها نیز بوده و نمی‌توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال کوچک بودن میزان متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگتر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.

دهقانی گفت: نمودار 3 مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی کمتر از 150 هزار نفر را نشان می‌دهد. کشورهای امریکا با بیش از 550 هزار نفر فوتی و برزیل با بیش از 290 هزار نفر فوتی، درصدر کشورهای همزمان قرار داشته اند که در نمودار ظاهر نشده اند. همانطور که از نمودار مشاهده می شود، کشورهای انگلیس، ایتالیا، روسیه و فرانسه تا آخر اسفند ماه در میان کشورهای همزمان بیشترین فوتی را داشته اند. کاهش شیب و روند فوتی ایران در چند ماه آخر سال از نمودار مشهود بوده به طوری که میزان فوتی کشورهای روسیه، آلمان و اسپانیا از میزان فوتی ایران بیشتر شده و برای این کشورها با شیب نسبتا بالایی این روند ادامه دارد. همه کشورها به جز ایران، ترکیه، کانادا، پاکستان و اسپانیا روند افزایشی دارند. به طور خاص، افزایش شیب کشورهای ایتالیا، آلمان، روسیه و فرانسه در بهمن و اسفند ماه به طور کامل مشهود است.

وی ادامه داد: جدول 3 میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور همزمان را در 12 ماه سال 99 نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در اسفند ماه به ترتیب صعودی مرتب شده اند.

دهقانی افزود: همان طور که از جدول 3 پیداست، میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا از 0.58 درصد در بهمن به 0.35 درصد در اسفند کاهش یافته است. بررسی ها نشان می دهد که روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه کشور در آبان 1.13 درصد، در آذرماه 0.67 درصد، در دی ماه 0.21 درصد و در بهمن ماه به 0.14 درصد ادامه داشته، ولی این روند از اسفند ماه متوقف شده و برابر 0.14 درصد بوده است. هر چند این میزان کمترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی در کشور از ابتدای شیوع بیماری می‌باشد، انتظار می رفت این روند کاهشی در اسفندماه نیز ادامه داشته باشد.

میزان ثابت ماندن رشد متوسط فوتی روزانه کشور به 0.14 درصد در اسفند ماه درحالی است که این میزان تقریبا برای همه 13 کشور همزمان روند کاهشی داشته است، به طوری که کشورهای اسپانیا (از 0.7 درصد به 0.3 درصد)، انگلیس (از 0.9 درصد به 0.19 درصد)، کانادا (از0.55 درصد به 0.18 درصد)، آلمان (از 1.06 درصد به 0.36 درصد) و آمریکا (از 0.69 درصد به 0.32 درصد) در اسفند نسبت به بهمن کاهش یافته اند.

در ستون آخر جدول 3، میزان متوسط رشد فوتی روزانه درطول سال 99 نیز نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می شود، میزان متوسط رشد فوتی دنیا در سال 99 برابر با 1.58 درصد بوده و این میزان برای ایران برابر 1.11 درصد بوده است.

برای سایر کشورهای همزمان، میزان متوسط رشد روزانه فوتی در سراسر سال 99 به ترتیب کشور روسیه 3.19 درصد، برزیل 3.12 درصد، ترکیه 2.67 درصد، پاکستان 2.34 درصد، آمریکا 2.24 درصد، آلمان 2.19 درصد، کانادا 2.17 درصد، انگلیس 1.95 درصد، فرانسه 1.62 درصد، اسپانیا 1.31 درصد، ایران 1.11 درصد، ایتالیا 0.99 درصد و چین 0.1 درصد بوده است.

وی افزود: نمودار 4 میزان متوسط نرخ رشد روزانه شیوع بیماری، متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی و نیز متوسط نرخ رشد روزانه فوتی ایران را در ماه های مختلف سال 99 نشان می‌دهد. کاهش میزان متوسط نرخ فوتی روزانه بیماری به 0.14 درصد در بهمن ماه و ثابت ماندن این میزان در اسفند نگران کننده است.

جدول 4 مشخصات آماری کشورهای دنیا با بیش از 500 هزار بیمار مبتلا به ویروس کووید-19 تا پایان اسفند ماه سال 99 را نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود، در دنیا 37 کشور دارای جمعیت بیمار بیش از 500 هزار نفر می باشد.

 دهقانی تاکید کرد: میزان کل جمعیت بیمار در دنیا با افزایش حدود 20 میلیون نفر از 77 میلیون نفر در آذر به بیش از 96 میلیون نفر در دی، با افزایش 14 میلیون نفر به بیش از 110 میلیون تا آخر بهمن ماه و سپس با افزایش 12.6 میلیون نفر در اسفند به بیش از 123 میلیون نفر رسیده است.

 وی ادامه داد: میزان متوسط نرخ رشد روزانه دنیا از 0.76 درصد در دی ماه به 0.46 درصد در بهمن ماه و سپس به 0.26 درصد در اسفند ماه کاهش یافته است. در ایران، دراسفند ماه با افزایش جمعیت بیمار240 هزار نفر، کل جمعیت بیماران کشور به حدود 1 میلیون و 800 هزار نفر رسید و با این جمعیت در جایگاه 15 دنیا قرار دارد. این در حالی است که کل جمعیت بیمار در اسفند برای کشور روسیه 320 هزار نفر، آلمان 286 هزار نفر، انگلیس 208 هزار نفر، مکزیک 174 هزار نفر، کانادا 93 هزار نفر و اسپانیا حدود 90 هزار نفر بوده است.

همانطور که از جدول مشاهده می شود، میزان نرخ رشد متوسط روزانه بیماری در دنیا در اسفند ماه برابر با 0.26 بوده است. ضمنا ایران با نرخ رشد متوسط روزانه 0.34 درصد در جایگاه 18 دنیا قرار دارد.

میزان نرخ رشد متوسط روزانه بیماری دنیا در کل سال 99 برابر با 1.72 درصد بوده که کشورهای هند با 3.06 درصد، اکراین با 2.93 درصد، بنگالادش با 2.85 درصد، روسیه با 2.79 درصد و برزیل با 2.74 درصد، در صدر کشورهای بالای 500 هزار نفر جمعیت بیمار قرار دارند. همچنین کشورهای آلمان و اسپانیا با 1.43 درصد، سوئیس با 1.3 درصد، ایران با 1.26 درصد و ایتالیا با 1.22 درصد در انتهای جدول این کشورها قرار دارند.  

میزان کل جمعیت فوتی در دنیا با افزایش حدود 365 هزار نفر در دی ماه،  به 2 میلیون و 50 هزار نفر ، با افزایش 387 هزار نفر فوتی در پایان بهمن ماه، به بیش از 2 میلیون و 450 هزار نفر و با افزایش 270 هزار نفر در اسفند، به بیش از 2 میلیون و 700 هزار نفر رسیده است.

بدین ترتیب، میزان متوسط نرخ رشد روزانه فوتی دنیا در دی ماه از 0.66 درصد به 0.58 درصد در بهمن ماه و سپس به 0.35 درصد در اسفند ماه کاهش یافته است. ایران با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 0.21 درصد در دی ماه، با کاهش نرخ رشد فوتی روزانه به 0.14 درصد در بهمن و با همین میزان یعنی 0.14 درصد در اسفند، در جایگاه 34 قرار دارد.

همانطور که در جدول ملاحظه می شود، میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی دنیا در کل سال 99 برابر با 1.58 درصد بوده که کشورهای مکزیک با 3.4 درصد، روسیه با 3.19 درصد، برزیل با 3.12 درصد، کلمبیا با 3.07 درصد و هند با 3.03 درصد در صدر کشورها قرار دارند. همچنین کشورهای سوئیس با 1.34 درصد، اسپانیا با 1.31 درصد، مجارستان با 1.29 درصد، ایران با 1.11 درصد و ایتالیا با 0.99 درصد در انتهای جدول قرار دارند.

پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته های جدید علمی در مورد ویروس کووید-19 و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است. اطلاعات این پایگاه شامل جدیدترین مقالات علمی تمام متن منتشر شده و پیش چاپ و نیز آمار مربوط به وضعیت انتشار بیماری بر اساس نقشه جهانی از وضعیت همه‌گیری بیماری کووید-19 بوده و با جستجو در آن تازه ترین آمار مبتلایان، مرگ و میر، درمان‌شدگان و همچنین نسبت های ابتلا به جمعیت به تفکیک هر کشور و مقایسه بر اساس نمودار زمانی-مکانی قابل مشاهده است. آدرس وبگاه این سامانه https://maps.isc.ac/covid19/)) بوده که از طریق وبگاه اصلی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) https://www.isc.ac)) در دسترس می‌باشد. این سامانه همچنین به درخواست سازمان همکاری های اقتصادی کشورهای عضو دی هشت (D8) برای بهره برداری کشورهای عضو، در فروردین ماه با حضور نمایندگان کشورهای عضو این سازمان به دعوت مرکز بهداشت و حمایت اجتماعی سازمان D8(D8-HSP) و نیز مرکز بهداشت جهانی(Chatham House) لندن به صورت ویدیو کنفرانس رونمایی و در وبگاه آن سازمان به آدرس (http://developing8.org/) قرار گرفت.

در حال حاضر حدود 18009 مدرک از آخرین یافته های علمی در خصوص ویروس کووید-19 در قالب مقاله تمام متن چاپ شده و پیش چاپ در این سامانه در دسترس محققان و پژوهشگران قرار دارد و البته این اطلاعات به طور روزانه به روز رسانی می شود. از این تعداد پژوهش، کشورهای آمریکا، چین و انگلیس به ترتیب با 2812، 2406 و 1224 مقاله بیشترین مشارکت علمی را در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در این حوزه داشته اند. سایر کشورها از جمله ایتالیا (1179 مدرک)، فرانسه (447 مدرک)، کانادا (439 مدرک)، هند (417 مدرک)، آلمان (412 مدرک) و استرالیا (335 مدرک) به ترتیب در جایگاه های چهارم الی نهم قرار دارند. ضمنا کشور ایران با 283 مقاله جایگاه دهم دنیا را در پژوهش و تحقیق و یافته های جدید در خصوص ویروس کووید-19 دارد. در این سامانه همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های صادر شده توسط سازمان‌های معتبر دنیا از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حوزه بهداشت، سلامت و مقابله با شیوع بیماری کووید –19 قرار دارد که می‌تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

https://maps.isc.ac/covid19/#/world