گزارش تحلیلی سامانه نماگر کووید-۱۹ ISC در دنیا و ایران- اردیبهشت ماه

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) نشان می دهد که روند افزایشی آمار بیماران جدید کشور از  243 هزار نفر در اسفند، با رشد دو برابری یعنی  493 هزار نفر در فروردین ادامه و متاسفانه به 529 هزار نفر در اردیبهشت رسیده است. این میزان افزایش بالاترین میزان ممکن در طول 14 ماه گذشته در کشور بوده است. بدین ترتیب، با این میزان افزایش، بیماران کشور از 2 میلیون و 280 هزار نفر به 2 میلیون و 800 هزار نفر در پایان اردیبهشت 1400 افزایش یافته است.

دهقانی اظهار داشت: بر این اساس حدود 19 درصد کل بیماران کشور مربوط به بیماران جدید در اردیبهشت ماه امسال بوده است. این در حالی است که کل بیماران جدید در اردیبهشت برای برخی کشورها از جمله ایتالیا برابر با 290 هزار نفر، روسیه برابر با 265 هزار نفر، فرانسه 242 هزار نفر، اسپانیا 200 هزار نفر و انگلیس برابر با 64 هزار نفر بوده است. 

وی افزود: میزان متوسط رشد روزانه بیماران کشور که در اسفند به 0.34 درصد رسیده بود، در فروردین ماه به بیش از دو برابر یعنی 0.79 درصد و در اردیبهشت به 0.68 درصد رسیده است. با این حال ایران از نظر میزان متوسط روزانه رشد بیماری در اردیبهشت در میان کشورهای همزمان (13 کشور همزمان در انتشار کووید -19: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) در جایگاه اول قرار گرفته است. کشورهای کانادا با رشد متوسط روزانه 0.56 درصد و ترکیه با 0.54 درصد به ترتیب در ردیف های دوم و سوم قرار دارند. همچنین کشورهای آمریکا با رشد متوسط روزانه 0.13درصد، انگلیس 0.05 درصد و چین 0.02 درصد در انتهای جدول کشورهای همزمان قرار دارند. ضمنا در میان کل کشورهای دنیا با جمعیت بیمار بیش از 800 هزار نفر (32 کشور)  ایران از نظر رشد متوسط بیماری در اردیبهشت 1400 در جایگاه سوم قرار دارد. کشورهای هند با میزان رشد متوسط روزانه 1.67 درصد جایگاه اول و آرژانتین با 0.78 درصد در جایگاه دوم قرار دارد.

سرپرست ISC در ادامه گفت: آمار فوتی ماهیانه ایران که در اسفند ماه 2460 نفر بود در فروردین ماه به بیش از دو برابر یعنی 5801 مورد افزایش و در اردیبهشت با افزایش مجدد به تعداد بی سابقه 10669 نفر فوتی جدید رسیده و از این نظر در جایگاه هفتم دنیا قرار گرفته است. بر این اساس تا پایان اردیبهشت کل جمعیت فوتی کشور به حدود 78 هزار نفر رسیده است.

  وی افزود: از نظر نرخ متوسط رشد فوتی روزانه، ایران در اسفند 99 با کمترین میزان و برابر با 0.14 درصد و در جایگاه 34 دنیا قرار داشت. نرخ رشد فوتی در فروردین با افزایش دو برابری به میزان 0.3 درصد و در اردیبهشت به 0.5 درصد افزایش یافته و در جایگاه 10 دنیا قرار گرفته و نیز در میان کشورهای همزمان از این نظر در جایگاه چهارم قرار دارد.

وی ادامه داد: میزان افزایش رشد متوسط فوتی روزانه کشور در اردیبهشت در حالی است که این میزان تقریبا برای اغلب کشورهای همزمان روند کاهشی داشته است. لازم به ذکر است در شرایط فعلی و در مقایسه با سایر کشورها وضعیت ایران در هر دو شاخص میزان رشد و نیز میزان فوتی کماکان  نگران کننده است و امید است با رعایت شیوه نامه ها و دستور العمل ها این وضعیت بحرانی به خصوص در ایام پیش رو  سپری شود.  

دهقانی گفت: نتایج و آمار در سامانه کووید-19 به همراه تحلیل های مقایسه ای وضعیت بیماری در کشور و دنیا در ادامه آمده است. روند آمار انتشار بیماری در کشورهای همزمان با جمعیت بیماران کمتر از 5 میلیون نفر در نمودار 1 نشان داده شده است. در این نمودار محور افقی بیانگر روز و از ابتدای مهر 99 تا انتهای اردیبهشت 1400 و محور عمودی جمعیت بیماران هر کشور می باشد. کشورهای همزمان عبارت از 13 کشور چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا بوده که در دو ماه اول بیماری در این کشورها شیوع پیدا نمود.

همان طور که در نمودار 1 نشان داده شده است کشورهای همزمان با جمعیت بیمار کمتر از 5 میلیون نفر به ترتیب صعودی عبارت از روسیه، انگلیس، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، ایران، کانادا، پاکستان و چین بوده است. ضمنا 4 کشور دیگر از جمله آمریکا، برزیل، فرانسه و ترکیه دارای جمعیت بیمار بالای 5 میلیون هستند که در این نمودار ظاهر نشده اند.

به منظور بررسی دقیق تر آمار کل بیماران، آمار بیماران جدید در فروردین ماه و نیز نسبت افزایش بیماران جدید به کل بیماران در جدول 1 نشان داده شده است. همان طور که از جدول پیداست در میان کشورهای همزمان، آمار کل بیماران در کشورهای آمریکا و برزیل در اردیبهشت به ترتیب با افزایش 1.3 و 1.9 میلیون بیمار جدید به ترتیب به 33.8 میلیون و 15.9 میلیون نفر رسیده است.  

همچنین، آمار بیماران جدید در اردیبهشت نسبت به فروردین ماه نشان می دهد که بجز ایران، کانادا و پاکستان سایر کشورها کاهش بیمار جدید داشته اند. به طور خاص در آمریکا و فرانسه کاهش 700 هزار نفر بیمار جدید در اردیبهشت نسبت به فروردین مشاهده می شود. برای بررسی دقیق تر نسبت بیماران جدید در اردیبهشت به کل بیماران کشورهای همزمان در ستون پنجم نشان داده شده است.

 دهقانی در ادامه گفت: نتایج نشان می دهد که کشورهای ایران با 18.8 درصد، کانادا با 15.8 درصد و ترکیه با 15.2 درصد بیشترین سهم نسبت بیمار جدید به کل بیماران را در اردیبهشت ماه داشته اند. به عبارت دیگر، از کل جمعیت بیماران کشور ایران 18.8 درصد در اردیبهشت ماه به جمعیت بیماران افزوده شده است.

اگر مجموع بیماران جدید در دو ماه فروردین و اردیبهشت محاسبه شود مشخص خواهد شد که بیش از 36 درصد از کل جمعیت بیمار کشور در این دو ماه بوده است. لذا اهمیت توجه به کاهش و حداقل عدم رشد بیماری و بیماران جدید مشخص می گردد.  

 کشورهای آمریکا، انگلیس و چین کمترین افزایش نسبی بیمار را در اردیبهشت تجربه کرده اند.

نمودار 2 میزان بیماران جدید کشور را در هر ماه نشان می دهد. همان طور که ملاحظه می شود در برخی ماه های سال از جمله آذر ماه 99 و نیز اردیبهشت 1400 میزان افزایش بیماران جدید چشمگیر بوده است. به طور خاص اردیبهشت 1400 میزان افزایش بیماران جدید به شدت زیاد بوده است. در صورتی که این روند ادامه داشته باشد به دلیل افزایش آمار کل بیماران این روند به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت و کنترل بیماری دشوارتر خواهد بود.

دهقانی ادامه داد: به منظور تجزیه و تحلیل آماری و دستیابی به نتایج بهتر با استفاده از اطلاعات مستخرج از سامانه کووید-19 مربوط به 13 کشور همزمان در طول 8 ماه گذشته (مهر 99 الی اردیبهشت 1400)  در جدول 2 میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه محاسبه و نشان داده شده است. تمام مقادیر محاسبه شده در ستون آخر (اردیبهشت ماه) به ترتیب صعودی مرتب شده است.

 وی ادامه داد: میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط‌گیری متحرک بر روی بازه های زمانی ماهیانه بوده و در نتیجه اعداد به دست آمده قابل اعتماد بوده و با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد.

در اردیبهشت ماه، کشورهای ایران با میزان متوسط رشد روزانه برابر با 0.68درصد، کانادا با رشد متوسط روزانه 0.56 درصد و ترکیه با 0.54 درصد به ترتیب در ردیف های اول الی سوم قرار دارند. همچنین کشورهای آمریکا با رشد متوسط روزانه 0.13 درصد، انگلیس 0.05 درصد و چین 0.02 درصد در انتهای جدول قرار دارند.

نتایج جدول 2 نشان می دهد که متوسط نرخ رشد روزانه بیماری در اغلب کشورهای همزمان به خصوص فرانسه، ایتالیا و ترکیه در اردیبهشت نسبت به فروردین کاهش محسوسی داشته است.  

در ادامه، جدول 3 میزان نرخ رشد متوسط روزانه بهبودی 13 کشور همزمان را در 8 ماه گذشته  نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در ستون آخر یعنی اردیبهشت به ترتیب صعودی مرتب شده اند. همان طور که از جدول 3 پیداست میزان متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی دنیا در اردیبهشت ماه 0.61 درصد بوده است. برای ایران نیز میزان متوسط نرخ رشد بهبودی در فروردین 0.54 درصد بوده که در اردیبهشت به 0.79 درصد افزایش یافته است. در اردیبهشت کشورهای ترکیه، ایران و فرانسه از نظر میزان رشد متوسط بهبودی در میان کشورهای همزمان به ترتیب جایگاه اول الی سوم را داشته اند.

البته باید توجه داشت متوسط نرخ رشد روزانه بهبودی علاوه بر اینکه تابعی از میزان رشد و انتشار بیماری است، تابعی از مسایلی نظیر طول درمان استاندارد برای ترخیص بیمار، ظرفیت پذیرش بیمار و امکانات بهداشتی کشورها نیز بوده و نمی‌توان انتظار داشت که متناسب با افزایش بیماران با همان نرخ میزان بهبودی افزایش یابد. با این حال میزان کوچک بودن متوسط رشد روزانه انتشار بیماری و بزرگتر بودن متوسط رشد بهبودی نشانه کنترل و مقابله و سرکوب بیماری خواهد بود.

نمودار 3 مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی کمتر از 100 هزار نفر را نشان می‌دهد. کشورهای آمریکا، برزیل، ایتالیا، روسیه و فرانسه در نمودار ظاهر نشده‌اند. همان طور که از نمودار مشاهده می شود روند افزایشی میزان فوتی ایران در دو ماه آخر (فروردین و اردیبهشت) با شیب نسبتا زیادی ادامه دارد. برای کشورهای ترکیه و آلمان به نحو مشابه روند افزایشی میزان فوتی مشاهده  می شود.  

سرپرست ISC گفت: به منظور بررسی دقیق تر آمارهای کل فوتی، فوتی جدید در دو ماه متوالی فروردین و اردیبهشت 1400 و نیز نسبت فوتی های این دو ماه به کل فوتی در جدول 4 ستون آخر نشان داده شده است. همان طور که از جدول 4 پیداست در میان کشورهای همزمان آمار فوتی ایران در اردیبهشت نسبت به فروردین  از 5801 نفر به بیش  از دو برابر یعنی 10669 نفر افزایش یافته است. این افزایش میزان فوتی برای برخی کشورها مانند ترکیه، پاکستان، کانادا و آلمان نیز وجود داشته است ولی برای سایر کشورها میزان فوق کاهش یافته است.  

برای بررسی دقیق تر نسبت فوتی جدید دو ماه فروردین و اردیبهشت 1400 به کل فوتی (بر حسب درصد) کشورهای همزمان در ستون پنجم نشان داده شده است.

 نتایج نشان می دهد که در کشورهای ترکیه 34.6 درصد، برزیل 34.4 درصد و پاکستان 31.3 درصد و ایران 21.1 درصد از کل جمعیت فوتی ها در دو ماه فروردین و اردیبهشت 1400 اتفاق افتاده است. کشورهای چین با صفر درصد، انگلیس 1.2 درصد و آمریکا  8 درصد کمترین میزان سهم فوتی در دو ماه فوق داشته اند.

نمودار 4 میزان فوتی های جدید کشور را در هر ماه نشان می دهد. همان طور که ملاحظه می شود در برخی ماه های سال گذشته از جمله مرداد و آبان ماه 99 و نیز اردیبهشت 1400 میزان فوتی به حداکثر میزان ممکن رسیده است. به طور خاص در آبان 99 تعداد فوتی ها به 12550 نفر رسیده بود که بیشترین میزان در طول ماه هاست. همچنین در اردیبهشت 1400 میزان فوتی 10669 نفر بوده است که نسبت به جمعیت بیماران رقم نسبتا بالایی است.

جدول 5 میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور همزمان را در 8 ماه سال اخیر نشان می دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در اردیبهشت ماه (ستون آخر) به ترتیب صعودی مرتب شده است.

همان طور که از جدول 5 پیداست میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا از 0.38 درصد در فروردین به 0.42 درصد در اردیبهشت افزایش یافته است. این جدول نشان می دهد که علیرغم روند کاهشی میزان متوسط رشد فوتی روزانه در تمام کشورهای همزمان این میزان برای ایران افزایش یافته و از 0.3 درصد به 0.5 درصد افزایش یافته و ایران در میان کشورهای همزمان رتبه چهارم را دارد. این عدد در اسفند ماه برابر با  014 درصد بود.

دهقانی گفت: مشخصات آماری کشورهای دنیا با بیش از 800 هزار بیمار مبتلا به ویروس کووید- 19 تا پایان اردیبهشت 1400 در جدول 6 نشان داده شده است. همان طور که از جدول ملاحظه می شود در دنیا 32 کشور دارای جمیت بیمار بیش از 800 هزار نفر می باشد.

 میزان کل جمعیت بیماران در دنیا با افزایش 20 میلیون نفر در فروردین به 143 میلیون نفر و با افزایش حدود 22.9 میلیون بیمار جدید در اردیبهشت به 166.5 میلیون نفر رسیده که حدود 13.5 درصد از این جمعیت در اردیبهشت ماه بوده است.

بدین ترتیب میزان متوسط نرخ رشد بیماری روزانه دنیا در فروردین به 0.49 درصد و در اردیبهشت  0.48 درصد ثبت شده است.

میزان کل جمعیت بیماران در ایران با افزایش 529 هزار نفر بیمار جدید در اردیبهشت به بیش از 2 میلیون 800 هزار نفر رسیده و در میان این کشورها در جایگاه 14 قرار گرفته است. ضمنا حدود 18.8 درصد جمعیت بیماران کشور متعلق به اردیبهشت ماه 1400 بوده است.  

بر این اساس، ایران که در اسفند دارای نرخ رشد متوسط روزانه 0.34 درصد و در جایگاه 18 دنیا قرار داشت، در فروردین ماه با افزایش بیش از دو برابری این نرخ به  0.79 درصد و در جایگاه نهم دنیا و در اردیبهشت با میزان رشد متوسط بیماری  0.68 درصد در جایگاه سوم دنیا قرار گرفته است.

کشورهای هند با متوسط نرخ رشد روزانه 1.7 درصد، آرژانتین با 0.78 درصد به ترتیب در جایگاه اول و دوم قرار دارند. همچنین کشورهای انگلیس، پرتقال و رژیم اشغالگر به ترتیب با میزان متوسط رشد روزانه کمتر از 0.05 درصد در انتهای جدول قرار دارند.  

میزان کل آمار فوتی دنیا در اردیبهشت با افزایش بیش از 400 هزار نفر فوتی جدید به حدود 3.5 میلیون نفر رسیده است. کشورهای هند، برزیل و آمریکا به ترتیب  با 113 هزار، 68 هزار و 21 هزار فوتی جدید در اردیبهشت در صدر کشورها قرار دارند.  

بدین ترتیب میزان متوسط نرخ رشد روزانه فوتی دنیا که در بهمن ماه از 0.58 درصد به 0.35 درصد در اسفند کاهش یافته بود، در فروردین ماه روند صعودی گرفته و به 0.38 درصد افزایش و مجددا در اردیبهشت به 0.42 درصد افزایش یافت.

ملاحظه می شود که ایران با تعداد 10669 نفر فوتی جدید در اردیبهشت در جایگاه 7 دنیا از نظر تعداد فوتی ها قرار گرفته است. بدین ترتیب، ایران با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 0.14 درصد در اسفند ماه در جایگاه 34 این کشورها قرار داشت، در اردیبهشت با افزایش دو برابری به میزان 0.3 درصد در جایگاه 24  و در اردیبهشت با 0.5 درصد در جایگاه 10 دنیا قرار گرفته است.

کشورهای هندوستان با متوسط رشد فوتی روزانه 1.62 درصد، ترکیه  با 0.76 درصد، آرژانتین با 0.69 درصد، فیلیپین 0.68 درصد و پاکستان با 0.67 درصد دارای بالاترین میزان متوسط نرخ رشد فوتی در میان همه کشورها می باشند. همچنین کشورهای اسپانیا، هلند، رژیم اشغالگر، انگلیس و پرتقال به ترتیب با میزان متوسط رشد فوتی روزانه کمتر از 0.1 درصد در انتهای جدول قرار دارند.