ارزیابی پژوهش: چالش ها و راهکارها

به گزارش روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، با حضور دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دکتر علی خیرالدین معاون فناوری و نوآوری وزارت عتف نظام علمی کشور، چالش ها و راهکارها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت.

این نشست با حضور دکتر محمدجواد دهقانی رییس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر علی خیرالدین معاون فناوری و نوآوری وزارت عتف، دکتر محسن شریفی مدیرکل دفتر برنامه ریزی و سیاست گذاری امور پژوهشی وزارت عتف، دکتر صادقی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شیراز، دکتر محمدمهدی علویان مهر رییس دانشگاه صنعتی شیراز، اعضای هیئت رئیسه ISC و برخی مدیران گروه های ISC، در تاریخ 29 دی 1400 برگزار شد.

در آغاز جلسه دکتر دهقانی ضمن خوش آمدگویی به معاون پژوهشی و همچنین فناوری و نوآوری وزارت عتف و هیئت همراه، به معرفی اجمالی چگونگی تاسیس، وظایف و ماموریت ها و خدمات متنوع ISC پرداخت.

دهقانی گفت: با هزینه های زیادی که در خصوص زیرساخت های لازم به عمل آمده ابزار، ساختار و فضای مناسب برای تحرک گسترده در حوزه های مختلف ایجاد شده است.

وی ادامه داد: همچنین، ISC متولی مواردی همچون ارزیابی نشریات کشور، اعتبارسنجی همایش های علمی، ایجاد نظام ایده ها و نیازها بوده است که در هریک از این حوزه ها خدمات خود را به صورت مرجع به جامعه علمی ارائه می دهد.

دهقانی همچنین از ایجاد پروفایل دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور خبر داد که در سطوح مختلف تحقیق، عملکرد اعضای هیئت علمی، بخش ها، دانشکده ها و دانشگاه ها را میسر می سازد.

دهقانی در ادامه به معرفی سامانه DOR پرداخت که پیشنهاد شد در تعامل با معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طرح های پژوهشی نیز در سامانه DOR ثبت شوند تا پایگاه داده ای برای طرح های کاربردی ایجاد نمود.

دهقانی ضمن اشاره به تعامل صورت گرفته با سازمان D8، از این تعامل به عنوان مبنایی برای درآمدزایی و جذب ارز خارجی یاد کرد که در صورت گسترش به سازمان های بین المللی دیگر می تواند ارز آوری برای ISC و نیز جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.

در ادامه، دکتر خیرالدین معاون فناوری و نوآوری اهمیت ورود ISC به بحث فناوری و نوآوری علاوه بر مباحث علم سنجی با نشریات و ارزیابی آنها و رتبه بندی های دانشگاه ها مطالبی ارائه نمودند. وی به طور خاص تاکید به ارزیابی و رتبه بندی پارک های علم و فناوری و نیز واحد های دانش بنیان در کشور از جمله پیشنهادات ایشان بود.

در  ادامه، دکتر منصور حقیقت معاون پژوهش و فناوری ISC در خصوص چالش های نظام علمی به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: چالش ها در نظام علمی کم نیست و ISC از سالیان گذشته سعی کرد با استفاده از ابزار تحلیل های علمی، گزارش های مختلفی را تهیه و به وزارت عتف منعکس نماید که از آن جمله می توان به معضل استناد سازی اشاره کرد.

وی گفت: پرداختن به این معضلات در ISC بدون مساعدت وزارت عتف در وضع قوانین لازم و برای اجرای آنها به نتیجه مطلوب نمی رسد و امید می رود با طرح این مشکلات و راهکارها بتوانیم نقشی بایسته در ارتقا کیفی پژوهش در کشور برداریم.

وی در ادامه گفت: توجه زیاد به معیارهای کمی می تواند اثرات نامطلوبی بر فرهنگ پژوهش و رفتار انتشاراتی و الگوهای انتشار در بین پژوهشگران، موسسات و نشریات علمی داشته باشد. هرگونه سیاست گذاری پژوهشی می تواند اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر رفتار انتشاراتی و استنادی نویسندگان داشته باشد.

وی افزود: انتشار انبوه مقالات بی کیفیت، وجود حلقه های استنادی، تبادل استناد، نرخ های نامتعارف خوداستنادی برای نویسندگان، نشریات و موسسات برخی از آسیب های استنادات هستند.

 وی خاطرنشان کرد: تعداد استنادات و انتشارات تنها یکی از معیارهای سنجش اثرگذاری پژوهش هستند و لازم است در ترکیب با شاخص های غنی تر برای ارزیابی مورد استفاده قرار گیرند. سوگیری های انتشاراتی نشریات، نرخ خوداستنادی نشریات و خط مشی های انتشاراتی آن ها می تواند در پاسخ به شاخص های استنادی مانند ضریب تاثیر و چارک به عنوان معیارهای شهرت و اثرگذاری شکل گیرد.

در ادامه این نشست، دکتر خیرالدین گفت: موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) باید نقش اساسی در هدایت سیستم تحقیقاتی کشور ایفا و همچنین ISC باید در حوزه پژوهش و فناوری فرهنگ سازی کند.