گزارش تحلیلی سامانه نماگر کووید-۱۹ ISC در دنیا و ایران-بهمن ۱۴۰۰

به گزارش روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی ریاست ISC گفت: اطلاعات مستخرج از سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) نشان می دهد که جمعیت بیماران جدید کشور که از 232 هزار نفر در آبان به 98 هزار نفر در آذر و به 60 هزار نفر در دی کاهش یافته بود در بهمن ماه به 689 هزار نفر (11 برابر) افزایش یافته و بدین ترتیب کل جمعیت بیمار در کشور تا آخر بهمن به بیش از 6 میلیون و 925 هزار نفر رسیده است.

دهقانی گفت: این در حالی است که میزان بیماران جدید در دنیا در آذر از 18 میلیون نفر در دی ماه به 66 میلیون نفر و در بهمن به 80 میلیون نفر رسیده است و در نتیجه میزان کل بیماران در دنیا تا آخر بهمن به بیش  از 423 میلیون نفر رسیده و در نتیجه 19 درصد از این کل جمعیت بیمار دنیا، در بهمن ماه بوده است.

وی گفت: روند کاهشی میزان متوسط رشد روزانه بیماری کشور در آبان 0.14 درصد، آذر  0.06 درصد، دی ماه  0.04 درصد متوقف شده و در بهمن ماه با جهش 10 برابری به 0.35 درصد رسیده است و البته ایران با این متوسط رشد روزانه بیماری در میان کشورهای همزمان (13 کشور همزمان در انتشار کووید -19: چین، روسیه، ترکیه، برزیل، اسپانیا، آمریکا، فرانسه، ایران، کانادا، انگلیس، آلمان، پاکستان و ایتالیا) هنوز در آخر جدول قرار گرفته است.

جهت اطلاع در بهمن متوسط رشد روزانه بیماری کشورهای آلمان 1.6 درصد، فرانسه 1.19 درصد و روسیه 1.11 درصد بوده و به ترتیب در ردیف های اول الی سوم کشورهای همزمان قرار داشته اند. ضمنا میزان متوسط رشد روزانه بیماری دنیا در بهمن ماه به 0.71 درصد رسیده است.

دهقانی ادامه داد: بررسی ها حاکی از آن است که ایران در میان کشورهای با جمعیت بیش از 2 میلیون بیمار (39 کشور) از نظر متوسط رشد روزانه بیماری در بهمن در جایگاه 35 قرار گرفته است. کشورهای ژاپن با 2.66 درصد، دانمارک با 2.31 درصد، رژیم اشغالگر قدس با 1.75 درصد، اطریش با 1.65 و هلند با 1.64 درصد جزء  5 کشور اول می باشند.

رییس ISC در ادامه افزود: آمار فوتی ایران که در آبان 4028 نفر، آذر 2211 نفر و در دی ماه به 985 نفر کاهش یافته بود، در بهمن به 2646 نفر افزایش یافته است. بر این اساس، تا پایان بهمن کل جمعیت فوتی کشور به 134 هزار و 798 نفر رسیده است. همچنین، نرخ متوسط رشد فوتی روزانه کشور که در آبان 0.11 درصد، آذر 0.06 درصد و در دی به 0.03 درصد کاهش یافته بود، در بهمن به 0.07 افزایش یافته است.

جهت اطلاع، میزان رشد متوسط فوتی روزانه کشورهای کانادا 0.38 درصد، آمریکا 0.28 درصد و ترکیه 0.26 درصد بوده و به ترتیب در ردیف های اول الی سوم کشورهای همزمان قرار دارند. میزان متوسط نرخ رشد فوتی دنیا در آذر 0.14 درصد، دی 0.13 درصد و در بهمن 0.18 درصد گزارش شده است.

همچنین، بررسی ها نشان می دهد که در بهمن ماه، ایران در میان همه کشورهای دنیا با بیش از 2 میلیون بیمار (39 کشور)، از نظر متوسط نرخ رشد روزانه فوتی تقریبا در انتهای جدول این کشورها قرار دارد.

جهت اطلاع، در بهمن کشورهای استرالیا با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 1.76 درصد، دانمارک 0.63 درصد و رژیم اشغالگر قدس با 0.55 درصد به ترتیب در جایگاه های اول تا سوم دنیا قرار دارند.

           نتیجه بررسی ها نشان می دهد که ایران با رشد ناگهانی بیماری و نیز فوتی در بهمن وارد پیک جدید بیماری شده که لازم است با تداوم واکسیناسیون و نیز رعایت شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و تجربه سابق نسبت به کنترل وضعیت در سراسر کشور اقدام گردد.

الف- بررسی آمار شیوع بیماری

رییس ISC گفت: نتایج و آمار سامانه کووید-19 به همراه تحلیل های مقایسه ای وضعیت بیماری در کشور و دنیا در ادامه آمده است. روند آمار انتشار بیماری در کشورهای همزمان با جمعیت بیماران کمتر از 15 میلیون نفر برای یکسال کامل در نمودار 1 نشان داده شده است. در این نمودار محور افقی بیانگر روز و از اول اسفند 99 تا اول اسفند 1400 و محور عمودی جمعیت بیمار می باشد.

 همان طور که در نمودار  نشان داده شده است کشورهای همزمان با جمعیت بیمار کمتر از 15 میلیون نفر تا اول اسفند 1400 به ترتیب صعودی عبارت از آلمان، ترکیه، ایتالیا، اسپانیا، ایران، کانادا، پاکستان و چین بوده است. ضمنا 5 کشور دیگر (آمریکا، برزیل، روسیه، فرانسه و انگلیس) دارای جمعیت بیمار بالای 15 میلیون بوده و در نمودار ظاهر نشده‌اند. جهش شیب بسیار زیاد و ناگهانی 4 کشور آلمان، ترکیه، ایتالیا و اسپانیا از دی ماه 1400 کاملا مشهود بوده و این روند کماکان ادامه دارد.

بررسی نمودار 1 نشان می‌دهد که در مقایسه با سایر کشورها، روند شیب افزایشی ایران از بهمن ماه آغاز شده است.  

دهقانی گفت: به منظور بررسی دقیق تر، آمار کل بیماران و آمار بیماران جدید در سه ماه آذر، دی و بهمن در سال 1400 برای کشورهای همزمان در جدول 1 نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می‌شود، تعداد کل بیماران جدید دنیا که در دی 66 میلیون و 423 هزار نفر بود در بهمن به 80 میلیون و 581 هزار نفر افزایش یافته است.

 در میان کشورهای همزمان، افزایش تعداد بیماران جدید در بهمن نسبت به دی برای برخی کشورها از جمله برزیل، روسیه، آلمان، ترکیه، ایران و پاکستان صورت گرفته است. به طور خاص افزایش سه برابری در برزیل (از 1.3 میلیون نفر به 4.5 میلیون نفر)، 7 برابری در روسیه (600 هزار نفر به 4.2 میلیون نفر)، افزایش سه برابری کشور آلمان (از 1.5 به 5.1 میلیون نفر ) و یازده برابری کشور ایران (از 60 هزار نفر به 680 هزار نفر) مشاهده می شود.

نمودار 2 میزان بیماران کشور را در طول یکسال گذشته و در هر ماه نشان می دهد. همان طور که ملاحظه می شود، بیشترین میزان افزایش آمار بیماران در مرداد برابر با 1 میلیون و 53 هزار نفر بوده که در شهریور به 800 هزار نفر رسیده است. این میزان در آذر به 98 هزار نفر و در دی ماه به 60 هزار نفر یعنی کمترین میزان رسیده بود که در بهمن با جهش زیاد به 688 هزار نفر یعنی بیش از 11 برابر رسیده است.

وی افزود: به منظور تجزیه و تحلیل آماری بیشتر، اطلاعات مربوط به 13 کشور همزمان در طول یکسال گذشته (اسفند99 الی بهمن 1400) در جدول 2 آمده است. این اطلاعات شامل میزان متوسط رشد روزانه بیماری در هر ماه بوده و تمام مقادیر محاسبه شده در ستون آخر (بهمن ماه) به ترتیب صعودی مرتب شده است.  

دهقانی ادامه داد: میزان نرخ رشد متوسط در واقع متوسط‌گیری متحرک بر روی بازه زمانی هر ماه می باشد. بدین ترتیب با مقایسه این شاخص می‌توان به عملکرد کشورها در کنترل روند انتشار بیماری و نیز مقابله با بیماری پی برد. همان طور که ملاحظه می‌شود، میزان متوسط رشد بیماری در بهمن در کشورهای آلمان 1.6 درصد، فرانسه 1.19 درصد و روسیه 1.11 درصد بوده و به ترتیب در جایگاه اول تا سوم کشورهای همزمان قرار دارند.

 نتایج جدول 2 نشان می دهد که متوسط نرخ رشد روزانه بیماری در بهمن ماه برای همه کشورها بجز آلمان، روسیه، ترکیه، برزیل، پاکستان و ایران کاهش یافته است. به طور خاص میزان نرخ متوسط رشد روزانه بیماری در کشور آلمان از 0.6 به 1.6 درصد، روسیه از 0.22 به 1.11 درصد، ترکیه از 0.52 به 0.76 درصد، برزیل از 0.2 به 0.6 درصد، پاکستان از 0.14 به 0.36 درصد و ایران از 0.04 به 0.35 درصد افزایش یافته است.

دهقانی افزود: بدین ترتیب، روند کاهشی نرخ متوسط رشد روزانه بیماری ایران در آبان 0.14 درصد، آذر 0.06 درصد، دی 0.04 درصد که در بهمن ماه متوقف و به 0.35 درصد افزایش یافته است. علیرغم این ایران از این نظر در انتهای کشورهای همزمان و البته قبل از چین قرار گرفته است.

ب- بررسی آمار فوتی و بهبودی

رییس ISC در ادامه گفت: نمودار 3، مقایسه میزان فوتی کشورهای همزمان با میزان جمعیت فوتی بیش از 90 هزار نفر و کمتر از 200 هزار نفر (6 کشور) از اول اسفند 99 الی اول اسفند1400 را نشان می‌دهد. کشورهای آمریکا (959 هزار فوتی)، برزیل (643 هزار فوتی) و روسیه (344 هزار فوتی) و نیز کانادا (36 هزار فوتی)، پاکستان (30 هزار فوتی) و چین (4636 فوتی) در نمودار فوق ظاهر نشده اند.

همان طور که از نمودار مشاهده می‌شود، تا اول اسفند 1400 سه کشور انگلیس، ایتالیا و فرانسه در صدر کشورهای مورد نظر به لحاظ تعداد فوتی قرار دارند. از نمودار پیداست که روند افزایشی میزان فوتی ایران از اردیبهشت سال 1400 آغاز شده و آمار فوتی کشور در خردادماه از اسپانیا و سپس در مرداد از آلمان و در مهر از فرانسه بیشتر شده است.

خوشبختانه شیب روند فوتی از آبان کاهش یافته و این روند در آذر، دی و حتی بهمن نیز ادامه یافته است. این در حالی است که روند افزایشی میزان فوتی در سایر کشورها از جمله انگلیس، ایتالیا، فرانسه، آلمان، اسپانیا و ترکیه از دو ماه گذشته در نمودار مشاهده می‌شود.

وی گفت: به منظور بررسی دقیق تر، آمار فوتی و بهبودی در دی و بهمن 1400 و نیز آمار کل فوتی و بهبودی تا پایان بهمن برای کشورهای همزمان در جدول 3 نشان داده شده است. آمار فوتی در کل دنیا در دی‌ماه برابر با 208 هزار نفر بوده که در بهمن به 307 هزار نفر افزایش یافته است. بدین ترتیب کل فوتی در دنیا تا آخر بهمن به 5 میلیون و 900 هزار نفر رسیده است.

دهقانی گفت: همانطور که از جدول 3 ملاحظه می شود، روند افزایشی میزان فوتی تقریبا در همه کشورها بجز روسیه، آلمان و چین وجود داشته است. بیشترین تعداد فوتی در بهمن مربوط به کشور آمریکا است که از 52 هزار نفر در دی به حدود 75 هزار نفر در بهمن رسیده است. بیشترین افزایش تعداد فوتی در بهمن نسبت به دی، در کشور برزیل از 4260 نفر به بیش از 21 هزار نفر و ایران از 985 نفر به بیش از 2600 نفر بوده است.

همچنین از جدول 3 مشاهده می شود که آمار بهبودی در کل دنیا در دی برابر با 28 میلیون نفر بوده که در بهمن به 72 میلیون نفر افزایش یافته است. بدین ترتیب کل بهبود یافتگان در دنیا تا آخر بهمن به بیش از  348 میلیون نفر رسیده است.

رییس ISC گفت: میزان جمعیت بهبود یافته در بهمن نسبت به دی در اغلب کشورهای همزمان به میزان زیادی افزایش یافته است. به طور خاص میزان بهبودی کشور برزیل از 437 هزار نفر به 3 میلیون نفر (حدود 8 برابر)، فرانسه از 2 میلیون نفر به 9 میلیون نفر( 4.5 برابر) و اسپانیا از 400 هزار نفر به حدود 3 میلیون نفر (7 برابر) رسیده است. تعداد بهبود یافتگان ایران در دی ماه  60 هزار نفر بود که در بهمن به 380 هزار نفر افزایش یافته است.

وی ادامه داد: نمودار 4 میزان فوتی های جدید کشور را در طول سال گذشته (بهمن 99 الی بهمن 1400) نشان می‌دهد. همان طور که ملاحظه می شود، ایران در مردادماه 1400 با 13 هزار و 975 فوتی و در شهریور 1400 با تعداد فوتی 16153 نفر بالاترین فوتی را داشته است. روند کاهشی از مهر آغاز شده و تعداد فوتی 4028 نفر در آبان به  2211 نفر در آذر و به 985 نفر در دی ماه یعنی کمترین میزان در طول سال گذشته رسیده بود ولی این آمار به 2646 نفر در بهمن ماه افزایش یافته است.

وی ادامه داد: جدول 4 میزان نرخ رشد متوسط روزانه فوتی 13 کشور همزمان از اسفند 99 الی بهمن 1400 را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است تمام مقادیر محاسبه شده در بهمن 1400 (ستون آخر) به ترتیب صعودی مرتب شده است. همان طور که از جدول پیداست میزان متوسط رشد روزانه فوتی دنیا در آبان 0.15 ، آذر 0.14 درصد و دی ماه به 0.13 درصد کاهش یافته و مجددا در بهمن به 0.18 درصد افزایش یافته است.

دهقانی گفت: در بهمن ماه، میزان رشد متوسط فوتی روزانه کشورهای کانادا 0.38 درصد، آمریکا 0.28 درصد و ترکیه 0.26 درصد بوده و به ترتیب در ردیف های اول الی سوم کشورهای همزمان قرار دارند. میزان نرخ متوسط رشد فوتی روزانه ایران در آبان  0.11 درصد، در آذر 0.06 درصد، دی  0.03 درصد و در بهمن به 0.07 درصد رسیده است.  

ج- بررسی وضعیت سایر کشورهای جهان

رییس ISC در ادامه افزود: برخی مشخصات آماری وضعیت کشورهای دنیا با بیش از دو میلیون بیمار (39 کشور) تا پایان بهمن1400 در جدول 5 نشان داده شده است. میزان کل جمعیت بیماران جدید در دنیا در آذر  18 میلیون و 729 هزار نفر بود که در دی با افزایش ناگهانی بیش از سه برابر به 66 میلیون و 423 هزار نفر رسید و در بهمن  به 80 میلیون و 580 هزار نفر بیمار رسیده و در نتیجه جمعیت کل بیماران در دنیا تا آخر بهمن به بیش از 423 میلیون و 572 هزار نفر رسیده است. در واقع 19 درصد از این کل جمعیت بیمار دنیا، در بهمن ماه بوده است.

وی افزود: میزان کل جمعیت بیمار در ایران با افزایش 688 هزار نفر در بهمن به بیش از 6 میلیون و 925 هزار نفر رسیده و در میان این کشورها در جایگاه 12 قرار دارد. بر اساس این گزارش، ایران در بهمن با میزان متوسط رشد روزانه بیماری 0.35 درصد در جایگاه 35 جدول قرار دارد.

در بهمن ماه، کشورهای ژاپن با میزان متوسط رشد روزانه بیماری 2.66 درصد، دانمارک با 2.31 درصد، رژیم اشغالگر قدس با 1.75 درصد، اطریش با 1.65 درصد و هلند با 1.64 درصد به ترتیب در جایگاه های اول تا پنجم دنیا قرار دارند و تقریبا اکثر کشورهای اروپایی در نیمه اول جدول قرار دارند.

دهقانی گفت: آمار فوتی ایران که در آبان 4028 نفر، آذر 2211 نفر و در دی  به 985 نفر کاهش یافته بود در بهمن به 2646 نفر افزایش و بر این اساس تا پایان بهمن آمار کل فوتی کشور به 134 هزار و 798 نفر رسیده است. نرخ متوسط رشد روزانه فوتی ایران که در آبان 0.11 درصد، در آذر  0.06 درصد و در دی  به 0.03 درصد کاهش یافته در بهمن به 0.07 افزایش یافته و ایران از این نظر در  در انتهای جدول (جایگاه 36)  قرار گرفته است.

وی ادامه داد: جهت اطلاع، در بهمن کشورهای استرالیا با متوسط نرخ رشد روزانه فوتی 1.76 درصد، دانمارک 0.63 درصد و رژیم اشغالگر قدس با 0.55 درصد به ترتیب در جایگاه های اول تا سوم دنیا قرار دارند. میزان متوسط نرخ رشد فوتی دنیا که در آذر 0.14 بود با اندکی کاهش به 0.13 درصد در دی و در بهمن به 0.18 درصد رسیده است.

مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، جهت تسریع فرایند اطلاع رسانی در زمینه یافته های جدید علمی در مورد ویروس کووید-19 و کمک به پژوهشگران، سیاست‌گذاران حوزه سلامت و عموم مردم و نیز پاسخ دهی مطلوب به همه گیری جهانی، سامانه نماگرکووید-19 (ISC COVID-19 Visualizer) را از ابتدای بروز بیماری راه اندازی کرده است. اطلاعات این پایگاه شامل جدیدترین مقالات علمی تمام متن منتشر شده و پیش چاپ و نیز آمار مربوط به وضعیت انتشار بیماری بر اساس نقشه جهانی از وضعیت همه‌گیری بیماری کووید-19 بوده و با جستجو در آن تازه ترین آمار مبتلایان، مرگ و میر، درمان‌شدگان و همچنین نسبت های ابتلا به جمعیت به تفکیک هر کشور و مقایسه بر اساس نمودار زمانی-مکانی قابل مشاهده است. آدرس وبگاه این سامانه https://maps.isc.ac/covid19/)) بوده که از طریق وبگاه اصلی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) https://www.isc.ac)) در دسترس می‌باشد.

 این سامانه همچنین به درخواست سازمان همکاری های اقتصادی کشورهای عضو دی هشت (D8) برای بهره برداری کشورهای عضو، در فروردین ماه 1399 با حضور نمایندگان کشورهای عضو این سازمان به دعوت مرکز بهداشت و حمایت اجتماعی سازمان D8 (D8-HSP) و نیز مرکز بهداشت جهانی (Chatham House) لندن به صورت ویدیوکنفرانس رونمایی و در وبگاه آن سازمان به آدرس (http://developing8.org/) قرار گرفت.

در حال حاضر حدود 18009 مدرک از آخرین یافته های علمی در خصوص ویروس کووید-19 در قالب مقاله تمام متن چاپ شده و پیش چاپ در این سامانه در دسترس محققان و پژوهشگران قرار دارد و البته این اطلاعات به طور روزانه به روز رسانی می‌شود. از این تعداد پژوهش، کشورهای آمریکا، چین و انگلیس به ترتیب با 2812، 2406 و 1224 مقاله بیشترین مشارکت علمی را در مقایسه با سایر کشورهای دنیا در این حوزه داشته‌اند. سایر کشورها از جمله ایتالیا (1179 مدرک)، فرانسه (447 مدرک)، کانادا (439 مدرک)، هند (417 مدرک)، آلمان (412 مدرک) و استرالیا (335 مدرک) به ترتیب در جایگاه های چهارم الی نهم قرار دارند. ضمنا کشور ایران با 283 مقاله جایگاه دهم دنیا را در پژوهش و تحقیق و یافته‌های جدید در خصوص ویروس کووید-19 دارد. در این سامانه همچنین مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های صادر شده توسط سازمان‌های معتبر دنیا از جمله سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حوزه بهداشت، سلامت و مقابله با شیوع بیماری کووید –19  قرار دارد که می‌تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.