جایگاه علمی کشور در سال‌های پس از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران: حوزه‌های موضوعی

۱۹ بهمن ۱۴۰۱ | ۱۷:۴۱ کد : ۱۹۳۹ اخبار برگزیده اخبار و رویداد ها
تعداد بازدید:۲۳۶۹

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام  (ISC)، دکتر فاضل زاده رئیس ISC ضمن تبریک به مناسبت ایام مبارک ماه رجب و اعیاد این ماه، ایام الله دهه مبارک فجر و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: سپهر سیاسی ایران مملو از اتفاقات درخشانی است که از حماسه‌سازی و ایستادگی و یکپارچگی ملت غیور ایران نشأت گرفته‌اند و خردمندی و آزاداندیشی مردمان این آب و خاک را به ارمغان آورده اند. بهمن ماه نیز نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ایران زمین است.

به فرموده رهبر معظم انقلاب "دهه فجر،‌ سرآغاز طلوع اسلام،‌ خاستگاه ارزش‌های اسلامی، مقطع رهایی ملت ایران و بخشی از تاریخ ماست که گذشته را از آینده جدا ساخته است. در دهه فجر، اسلام تولدی دوباره یافت و این دهه در تاریخ ایران نقطه‌ای تعیین‌کننده و بی‌مانند بشمار می‌رود."

در آستانه چهل و چهارمین بهار انقلاب اسلامی شاهد این هستیم که علیرغم تمامی تلاش‌ها برای نا امید کردن مردم، تهدیدها، فشارهای اقتصادی، تحریم‌ها و انواع جنگ‌های روانی، ایران اسلامی رشد فزاینده ای در علم و فناوری داشته است و شاهد ارتقا جایگاه علمی ایران در سطح منطقه و جهان هستیم. میزان رشد مقالات علمی، اثر گذاری این مقالات در سطح بین المللی، تعداد دانشمندان پراستناد همگی گواه این پیشرفت علمی است.

فاضل زاده اظهار داشت: تولیدات علمی در کشورهای مختلف یکی از مهم­ترین شاخص­های بررسی پیشرفت است که مسیر رشد و ارتقاء در ابعاد گوناگون جامعه و در پی آن پیشرفت اقتصادی را نشان می­دهد. سنجش تولیدات علمی در سطوح مختلف، یکی از مهم­ترین ابزارها در جهت ترسیم نقشه­ی راه و سیاست­گذاری­های پژوهشی است که بر اساس واقعیت موجود شکل می­گیرد. به منظور سنجش تولیدات علمی، پایگاه های معتبر استنادی نظیر وب آو ساینس، اسکوپوس و آی اس سی ایجاد شده­اند. اسکوپوس به عنوان دومین مؤسسه استنادی دنیا، در سال 2004 توسط تیمی کوچک در شرکت الزویر در آمستردام هلند تأسیس شد و امروزه به­عنوان یکی از معتبرترین منابع اطلاعاتی استنادی شناخته می­شود. بر اساس اطلاعات موجود در این پایگاه، تولیدات علمی در سال­های پس از انقلاب رشد چشمگیری داشته است که دربازه های 5 ساله در نمودار 1 قابل مشاهده است.

نمودار1. تعداد مقالات کشور جمهوری اسلامی ایران در پایگاه اسکوپوس در سال های پس از انقلاب

وی افزود: در گزارش حاضر روند تولید علم ایران بر اساس حوزه­های موضوعی در دو دهه اخیر در پایگاه­ معتبر بین­المللی اسکوپوس (Scopus) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله نشان می دهد که در طول20 سال اخیر میزان تولید علم توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در این پایگاه استنادی به طور مستمر درحال افزایش بوده است. به­گونه­ای که در سال 2003، سهم تولید علم کشور در دنیا در حدود 0.29 درصد بوده است که در سال 2022، به 2.04 درصد رسیده است. در این بازه بیست ساله شاهد رشدی قریب به 17 برابر در تولیدات علمی کشور هستیم. نمودار 2، تعداد مقالات کشور جمهوری اسلامی ایران در پایگاه اسکوپوس در طی بیست سال اخیر (2022-2003) را نشان می­دهد.

تعداد مقالات کشور ایران در حوزه های موضوعی مختلف طی بیست سال اخیر

رئیس ISC گفت: در تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران بر اساس حوزه­های موضوعی کلان در پایگاه اسکوپوس که شامل 27 حوزه­ی موضوعی می­باشد بیشترین سهم را حوزه­ها­ی موضوعی مهندسی و پزشکی داشته­اند که به ترتیب %14 و %13 از کل انتشارات ایران را شامل می شوند. کمترین سهم را حوزه­ی اقتصاد، اقتصاد سنجی و امور مالی با 0.46 درصد داشته است. نمودار 3 سهم سایر حوزه­های موضوعی را که بیش از %4 سهم تولیدات علمی را داشته­اند، نشان می­دهد.

افزایش چند برابری تولیدات  در حوزه های موضوعی طی بیست سال اخیر(2022-2003)

فاضل زاده در ادامه گفت: در تمام حوزه­های موضوعی تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران با افزایش روبه­رو هستیم. در حوزه­ی موضوعی چند رشته ای افزایش 270 برابری تولیدات علمی وجود داشته است که بیشترین رشد را به خود اختصاص داده است و حوزه­ی موضوعی شیمی با افزایش حدود 8 برابری کمترین رشد را دارا بوده است.


در جدول 2 تعداد تولیدات علمی در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی (1980) و نیز در سال­های 2003 و 2022 بر اساس حوزه های موضوعی نشان داده شده است.

 

رئیس ISC گفت: به لحاظ تولید علم کشور ایران در بین سایر کشورهای جهان در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی (1980) رتبه­ی 50 را داشته است و در بیست سال اخیر از رتبه­ی 39 در سال 2003 به رتبه­ی 15 در سال 2022 رسیده است. بهترین رتبه­ی ایران در حوزه­ی موضوعی "انرژی" و "فارماکولوژی، سم شناسی و داروسازی" بوده که به ترتیب رتبه 8 و 9 را در بین کشورهای جهان بدست آورده است. جدول 3 رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه­های موضوعی نشان می­دهد.

 

 

در پایان رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)  اظهار داشت: روند رشد تولیدات علمی ایران بر اساس تعداد مقالات منتشر شده به تفکیک حوزه­ی موضوعی به شرح نمودارهای ذیل می‌باشد.

 

 

 

 

 


( ۴ )

نظر شما :