ضرورت توسعه ظرفیت‌های علم و فناوری دریامحور

به گزارش روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام  (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه  ISCدر روز سه شنبه 10بهمن 1402 به عنوان سخنران کلیدی در دومین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی توسعه پایدار دریا محور در محل دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر به ایراد سخنرانی پرداخت.

این همایش بین المللی با حضور امیردریادار دکتر حبیب ا... سیاری، معاونت هماهنگ کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران و سایر میهمانان داخلی و خارجی و محققان حوزه علوم دریایی برگزار شد.

 دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه  ISCسخنان خود را با اهمیت توسعه پایدار در حوزه دریا آغاز نمود و گفت: به فرموده مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی توسعه دریا محور که در 16 آبان 1402 ابلاغ شد، "دریاها و خصوصاً دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها از مواهب الهی و ذخایر و منابع سرشاری برای زمینه‌سازی رشد علم و فناوری، افزایش کار و ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و تولید اقتدار و بستر مناسبی برای تمدن‌سازی می‌باشند." همچنین رهبر معظم انقلاب در این ابلاغیه در خصوص ظرفیت و جایگاه ایران در استفاده از دریا فرودند: "ایران با موقعیت ممتاز جغرافیایی و قرارداشتن بین دو دریا و برخورداری از هزاران کیلومتر سواحل و نیز جزایر و ظرفیت‌های فراوان بر زمین مانده، لازم است با حضور مؤثر در ساحل، فراساحل، دریا و اقیانوس و بهره‌گیری از آن به عنوان یک پیشران و محور توسعه کشور، برای احراز جایگاه شایسته منطقه‌ای و جهانی در بهره‌گیری از دریا اقدام کند."

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران 2700 کیلومتر مرز آبی و5800 کیلومتر خط ساحلی دارد که پتانسیل مناسبی جهت گسترش اقتصاد دانش بنیان دریا محور است.

فاضل زاده افزود: ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوشکن تمام ایرانی دنا و ناوبندر مکران پس از هشت ماه دریانوردی و طی بیش ۶۵ هزار کیلومتر مسیر دریایی، یک دور ۳۶۰ درجه دور کره زمین انجام داد، و برگ زرین دیگری در کارنامه علم، فناوری و اقتدار نظامی جمهوری اسلامی ایران از خود بر جای گذاشت. این حرکت عظیم رکوردهای بسیاری در حوزه علم و فناوری را در تاریخ کشور ثبت نمود.

فاضل زاده در ادامه به تبیین تولیدات علمی بین المللی دریامحور جمهوری اسلامی ایران پرداخت. وی بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در زمینه تولید علم جایگاه پانزدهم بر اساس پایگاه اسکوپوس و جایگاه هفدهم بر اساس پایگاه وب او ساینس را دارد. همچنین بر اساس گزارش سال 2023 سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) در خصوص اقتصادهای نوآور برتر، کشورهای هند، ایران و قزاقستان در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفته اند. در حوزه تولیدات علمی  بین المللی دریا محور در بازه زمانی 2022-2013 ایران با 2816 مدرک جایگاه 32 در سطح بین المللی و جایگاه 4 در میان کشورهای اسلامی را داراست. نمودار 1 و 2 به ترتیب جایگاه کشورهای جهان و کشورهای اسلامی را در حوزه تولیدات علمی دریا محور در بازه زمانی 2022-2013 نشان می دهد.

نمودار 1- جایگاه کشورهای جهان در تولیدات علمی دریا محور در بازه زمانی 2022-2013

نمودار 2- جایگاه کشورهای اسلامی در تولیدات علمی دریا محور در بازه زمانی 2022-2013

وی افزود: کشورهای آلمان، کانادا و استرالیا بیشترین همکاری علمی را در تولیدات علمی دریا محور با جمهوری اسلامی ایران داشته اند. همچنین عمده تحقیقات دریایی در سطح دنیا به اکولوژی علوم محیطی، زیست شناسی آب شیرین دریایی و مهندسی تعلق دارد. در جمهوری اسلامی ایران پژوهش های حوزه علوم دریایی عمدتا در موضوعات مهندسی، اکولوژی علوم محیطی و زمین شناسی بوده است. نمودارهای 3 و 4 تولیدات علمی دریامحور را به تفکیک حوزه موضوعی به ترتیب در دنیا و ایران در بازه زمانی 2022-2013 نشان می دهد.

نمودار 3- تولیدات علمی دریا محور (MARINE) کشورهای جهان در بازه زمانی 2022-2013 به تفکیک حوزه موضوعی

نمودار 3- تولیدات علمی دریا محور (MARINE) ایران در بازه زمانی 2022-2013 به تفکیک حوزه موضوعی

در ادامه فاضل زاده به نقش دانشگاه های کشور در تولیدات علمی دریا محور پرداخت و گفت: در سطح کشور دانشگاه آزاد، دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس به ترتیب با 520، 372 و 167 مدرک، بیشترین تولیدات علمی را در حوزه علوم دریا داشته داشته اند. جدول زیر میزان تولیدات علمی دانشگاه های کشور در حوزه علوم دریا را نشان می دهد.

وی گفت: به طور متوسط سالانه بین 500 تا 600 همایش ملی و بین‌المللی توسط مؤسسه ISC نمایه سازی می شود که در حدود یک درصد از این همایش ها در حوزه علوم دریا است. که نشان می دهد ظرفیت تحقیقات علوم دریایی مغفول مانده و نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر است.

در انتهای این دیدار نیز دکتر فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC لوح یادبود ISC را به دکتر امیر اشتری رئیس دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر تقدیم نمود.