صعود ۳۵ پله ای رتبه تولید علم ایران در سال های پس از انقلاب اسلامی

به گزارش روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC  گفت: امروز در چهل و پنجمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران قرار داریم و با نگاهی به گذشته می توان برکات این انقلاب عظیم اسلامی را در کشور مشاهده کرد. این خیزش اسلامی دستاوردهای فراوانی برای ملت بزرگ ایران به ارمغان آورده است که از جمله آن ها پیشرفت های بزرگ علمی و فناوری در عرصه های مختلف از جمله «علم»، «سلامت و بهداشت»، «امنیت»، «اقتصاد»، «صنعت» و «قانون‌گذاری» و ... بوده است.

فاضل زاده گفت: همانگونه که رهبر معظم انقلاب بارها در بیاناتشان تاکید داشته اند، دانش و علم، به یک ملّت و به یک کشور اقتدار و قدرت میدهد،  و انقلاب و حرکت عظیم انقلابی کشور و حاکمیّت تفکّر انقلابی و اسلامی بود که کشور را حرکت داد و پیش برد و باعث شد امروز جمهوری اسلامی ایران با 35 پله صعود از رتبه 52 در ابتدای پیروزی انقلاب به رتبه 17 در تولید علم دست یابد. همچنین تولید علم ایران اکنون نسبت به اول انقلاب اسلامی ایران بیش از 150 برابر شده است.

وی افزود: روند تولید علم ایران در سال­های پس از انقلاب شکوهمند اسلامی در پایگاه­ معتبر بین ­المللی وب آو ساینس نشان می دهد در بیست سال اول انقلاب، میزان تولید علم ایران در حال افزایش بوده است به طوری که سهم ایران در سال 1980، 04/0 ( چهار صدم) درصد بوده و در سال 1999 به 1/0(یک صدم) رسیده است. در نمودار 1، تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در بیست سال اول انقلاب اسلامی نشان داده شده است.

وی ادامه داد: همچنین بررسی تولید علم توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در طول20 سال اخیر نیز نشان داد، میزان تولید علم همچنان درحال افزایش است. به ­گونه ­ای که در سال 2003، سهم تولید علم کشور در دنیا در حدود 27/0 درصد بوده است و در سال 2022، به 93/1 (یک و نود و سه صدم) درصد رسیده است. در این بازه بیست ساله شاهد رشدی قریب به 16 برابری در تولیدات علمی کشور و ارتقا جایگاه 23 پله ای در تولید علم هستیم. نمودار 2، تعداد مقالات کشور جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آو ساینس در طی بیست سال اخیر (2023-2003) را نشان می ­دهد.

نمودار 1. تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در بیست سال اول انقلاب اسلامی

نمودار 2. تعداد مقالات جمهوری اسلامی ایران در پایگاه وب آوساینس در طی بیست سال اخیر (2022-2003)

جدول 1. رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان

تعداد مقالات کشور ایران در حوزه های موضوعی مختلف

رئیس موسسه ISC گفت: در تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در سال های 2003 تا 2022 بر اساس حوزه ­های موضوعی کلان که شامل 6 حوزه موضوعی است، بیشترین سهم را حوزه ­ها­ی موضوعی "علوم طبیعی" و "مهندسی و فناوری" داشته­ اند که به ترتیب %37.74 و %30.61 از کل انتشارات ایران را شامل می شوند. کمترین سهم را حوزه­ هنر و علوم انسانی با 80/0 درصد داشته است. نمودار 3 سهم حوزه­ های موضوعی را نشان می ­دهد.

    نمودار3. تعداد مقالات کشور ایران در حوزه های موضوعی مختلف (2022-2003)

افزایش چند برابری تولیدات در حوزه های موضوعی در سال­ های پس از انقلاب اسلامی

فاضل زاده گفت: در جدول 2 تعداد تولیدات علمی در سال اول پیروزی انقلاب اسلامی (1980) و نیز در سال­ های 2003 و 2022 بر اساس حوزه های موضوعی نشان داده شده است. همان طور که قابل مشاهده است، تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در تمام حوزه ­های موضوعی افزایش داشته است.

جدول 2. میزان تولیدات علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه ­های موضوعی

وی خاطر نشان کرد: نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی مختلف از اول انقلاب اسلامی تاکنون در جدول 3 قابل مشاهده است. حوزه موضوعی "علوم بهداشتی و پزشکی" با افزایش 279 برابری، بیشترین رشد تولید علم را نسبت به حوزه های موضوعی دیگر داشته است و حوزه موضوعی "علوم کشاورزی و دامپزشکی" با افزایش 84 برابری در میان حوزه های موضوعی دیگر کمترین رشد را داشته است.

جدول3. نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی مختلف از اول انقلاب اسلامی تاکنون

رئیس موسسه ISC گفت: در بیست سال اخیر، حوزه موضوعی "هنر و علوم انسانی" با افزایش 68 برابری بیشترین رشد را به خود اختصاص داده است. جدول 4 افزایش تولیدات علمی را در حوزه های موضوعی طی بیست سال اخیر (2022-2003)، نشان می­ دهد.

جدول4. نسبت افزایش تولیدات علمی در حوزه های موضوعی طی بیست سال اخیر(2022-2003)

وی خاطر نشان کرد: جدول 5 رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران را در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه ­های موضوعی در سال­ های 1980، 2003 و 2022 نشان می­ دهد. بهترین رتبه­ ایران در حوزه­ موضوعی "مهندسی و فناوری"، و " علوم کشاورزی و دامپزشکی " با رتبه 13 و 16 در بین کشورهای جهان بوده است.

جدول 5. رتبه تولید علم کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه­ های موضوعی

فاضل زاده افزود: تعداد استنادات کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه ­های موضوعی در سال­های 1980، 2003 و 2022 در پایگاه وب آو ساینس در جدول 6 قابل مشاهده است. حوزه­ موضوعی "علوم طبیعی" و "مهندسی و فناوری" بیشترین تعداد استناد را به خود اختصاص داده است. همچنین شاخص هرش (H-Index) جمهوری اسلامی ایران برابر 465 است.

جدول6. تعداد استنادات کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه ­های موضوعی

وی افزود: جدول 7 رتبه استنادی کشور جمهوری اسلامی ایران را در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه ­های موضوعی در سال ­های 1980، 2003 و 2022 نشان می ­دهد. بهترین رتبه­ ایران در حوزه­ موضوعی "مهندسی و فناوری"، "هنر و علوم انسانی" با رتبه 12 و " علوم کشاورزی و دامپزشکی " با رتبه 13 در بین کشورهای جهان بوده است.

جدول 7. رتبه استنادی کشور جمهوری اسلامی ایران در بین کشورهای جهان بر اساس حوزه­ های موضوعی