جزئیات صعود ایران بر اساس آمار تولید علم پایگاه تامسون رویترز

دکتر جعفر مهراد، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) درخصوص وضعیت رده بندی کشورها در تولید علم بر اساس جدیدترین آمارها گفت: "نظام های مختلفی در جهان وجود دارند که براساس اهدافی که دنبال می کنند، عملکرد پژوهشی دانشمندان، مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، کشورها و نشریات علمی را مورد سنجش قرار می دهند."


دکتر جعفر مهراد، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) درخصوص وضعیت رده بندی کشورها در تولید علم بر اساس جدیدترین آمارها گفت: "نظام های مختلفی در جهان وجود دارند که براساس اهدافی که دنبال می کنند، عملکرد پژوهشی دانشمندان، مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، کشورها و نشریات علمی را مورد سنجش قرار می دهند."
وی ادامه داد: "بخش مهم اطلاعات مورد استفاده برای رتبه بندی و سنجش، از استنادهای مقاله‌های نشریات معتبر بین المللی استخراج می شود. استناد مؤلفه ای است که نظام ارزیابی بر اساس تعداد دفعاتی که به طور متوسط یک مقاله مورد استناد قرار می گیرد عمل سنجش را به انجام می‌رساند. بر این اساس، فرآورده های یک نظام رتبه بندی از راه های مختلف عملکرد پژوهشی کشورها را مورد مطالعه قرار می دهند. "
دکتر مهراد افزود: "پایگاه تامسون رویترز یا به اصطلاح ISI، نظامی است که دارای فرآورده های مختلف است. این نظام 8005 نشریه را در بخش علوم و 2678 نشریه را در بخش علوم اجتماعی در پایگاه های اطلاعاتی خود پردازش می کند. از این نظر، این پایگاه در مقایسه با پایگاه اسکوپوس که نزدیک به 20000 نشریه علمی دارد از جهت پوشش اطلاعات کوچکتر می باشد. و لذا، جایگاه کشورها، مؤسسات، نشریات و دانشمندان به طور طبیعی در مقایسه با اسکوپوس متفاوت خواهد بود. و این تفاوت دلیلی بر ضعف یا نقص مؤلفه های یاد شده به حساب نمی آید. "
سرپرست ISC بیان کرد: "پایگاه تامسون رویترز، آمار تولید علم را برای سال 2011، منتشر کرده است. در سال پیش از آن یعنی در سال 2010، کشورهای آمریکا، چین، انگلستان، آلمان و ژاپن پنج کشور برتر جهان از نظر تولید علم می باشند. این کشورها به ترتیب در این سال 463734 مقاله (26.62 درصد)، 146374 مقاله (8.4 درصد)، 138262 مقاله (7.94 درصد)، 111677 مقاله (6.41 درصد)، و 87852 مقاله (5.04 درصد) از کل تولید علم دنیا را در دست خود دارند. "
وی ادامه داد: "در سال 2010 میلادی، کشورهای فرانسه با 76926 مقاله (4.42 درصد)، کانادا با 69248 مقاله (3.98 درصد)، ایتالیا با 66054 مقاله (3.79 درصد)، اسپانیا با 55384 مقاله ( 3.18 درصد) و استرالیا با 49911 مقاله (2.87 درصد) از کل تولید علم دنیا به ترتیب در جایگاه 6 تا 10 تولید علم جهان نشسته اند. "
دکتر مهراد تصریح کرد: "جمهوری اسلامی ایران در سال 2010 میلادی با تولید 18286 مقاله (1.05 درصد از کل تولید علم جهان) دارای رتبه 22 جهان است. در فاصله رتبه های 11 تا 22 کشورهای کره جنوبی (رتبه 11)، هندوستان (رتبه 12)، هلند (رتبه 13)، برزیل (رتبه 14)، روسیه (رتبه 15)، سویس (رتبه 16)، تایوان (رتبه 17)، ترکیه (رتبه 18)، سوئد (رتبه 19)، لهستان (رتبه 20) و بلژیک با رتبه 21 قرار دارند. "
وی تاکید کرد: "به طوری که مشاهده می‌شود فاصله ایران با ترکیه، که دو کشور برتر منطقه از نظر تولید علم‌اند، 4 رتبه است. اما، این تفاوت چندان مهم نیست، زیرا از یک طرف پوشش اندک نشریات در پایگاه تامسون رویترز و از طرف دیگر قرار گرفتن تعداد زیادی از کشورهای توسعه یافته از اروپا بعد از رتبه 22، که در سال 2010 به ایران تعلق دارد، نشان می‌دهد که جایگاه فعلی ایران به ویژه در سال 2011 با دو پله صعود به رتبه 20 دست یافته است مقبول و در خور توجه است."
عضو تیم رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان اسلام افزود: "اگر بخواهیم کشورهای بعد از ایران را نام ببریم به ترتیب اتریش، دانمارک، رژیم اشغالگر قدس، یونان، فنلاند، پرتغال، نروژ، و جمهوری چک رتبه‌های 23 تا 30 تولید علم جهان را به خود اختصاص داده اند."
سرپرست ISC تصریح کرد: "در سال 2011 وضعیت تولید علم متفاوت است. حتی، در بین 5 کشور برتر تولید کننده علم، در این سال، جابه جایی صورت گرفته است. آمریکا با 442378 مقاله حدود 30.34 درصد از کل تولید علم جهان را منتشر کرده است."
وی ادامه داد: "رتبه دوم جهان در سال 2011 به جمهوری خلق چین تعلق داد. اما کشور آلمان در این سال نسبت به انگلستان که در سال 2010 مقام سوم را در دست داشت پیشی گرفته و ژاپن نیز آلمان را نسبت به سال 2010 پشت سر گذاشته است. بدین ترتیب، میزان تولیدات علمی این کشورها در سال 2011 به ترتیب چین 171634 مقاله (11.77 درصد)، آلمان 107089 مقاله (7.34 درصد)، اسپانیا 81681 مقاله (5.6 درصد)، و انگلستان 73573 مقاله (5.05 درصد) از کل تولید علم دنیا است."
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری افزود: رتبه‌های 6 تا 10 به ترتیب به فرانسه، کانادا، ایتالیا، اسپانیا، و استرالیا تعلق دارد. در این رتبه‌ها در دو سال بررسی تفاوتی مشاهده نمی‌شود. بعد از رتبه 10 به ترتیب کشورهای کره جنوبی، هندوستان، هلند، برزیل، تایوان، (رتبه 15) که این جایگاه در سال 2010 به روسیه تعلق داشت، سوئیس، روسیه، ترکیه، سوئد و ایران (رتبه 20 در مقایسه با سال 2010 که دارای رتبه 22 بود) قرار دارند. ترکیه در سال 2011 میلادی 23916 مقاله (1.64 درصد) و ایران در همین سال 21038 مقاله (1.44 درصد) از کل تولید علم جهان را منتشر کرده‌اند. اهمیت این مقایسه در این واقعیت نهفته است که فاصله موجود یعنی این دو کشور در منطقه اندک شده و بدین ترتیب حتی اگر مبنای مقایسه تولیدات علمی برای نیل به رتبه اول در سند چشم انداز ایران 1404، پایگاه تامسون رویترز باشد، دست یافتنی است."
دکتر جعفر مهراد اظهار داشت: "در سال 2011، جمهوری اسلامی ایران کشورهای لهستان وبلژیک را پشت سر گذاشته است. بعد از این دو کشور که به ترتیب دارای جایگاه 21 و 22 تولید علم جهان‌اند، کشورهای دانمارک با 14417 مقاله، اتریش با 14367 مقاله، رژیم اشغالگر قدس با 13155 مقاله، یونان با 11871 مقاله،‌پرتغال با 11227 مقاله، نروژ با 10847 مقاله، فنلاند با 10811 مقاله و جمهوری چک با 10086 مقاله قرار دارند."
دکتر مهراد تصریح کرد:" در بخش اول گفتگو به موضوع استناد که بر کیفیت پژوهش دلالت دارد، اشاره کردم. در ماه سپتامبر سال 2011 میلادی ایران جزو کشورهایی است که از آن در دو حوزه علمی به عنوان ستاره در حال ظهور نام برده شده است. پایگاه تامسون رویترز در رشته‌های مهندسی و میکروبیولوژی ایران را به عنوان کشوری که در این دو رشته بیشترین استنادها را در بازه زمانی مورد اشاره دریافت کرده؛ معرفی کرده است. ویتنام و پاکستان نیز از چنین خصیصه‌ای برخوردار بوده‌اند. "
وی گفت: "همینطور، پایگاه تامسون رویترز در ماه ژوئیه سال 2011 میلادی ایران را در بین ستاره‌ های در حال ظهور در حوزه محیط زیست و اکولوژی کشوری پراستناد معرفی کرده است. مفهوم این عبارت آن است که انتشارات علمی ایران در رشته محیط زیست و اکولوژی از استنادهایی که دریافت نموده از حد آستانه بیشتری می‌باشد. در رشته بیولوژی مولکولی و ژنتیک نیز موضوع استناد به انتشارات علمی ایران در ماه مـِی سال 2011 قابل توجه است و ایران همسان با 20 کشور پراستناد جهان جزو کشورهایی معرفی شده است که از آن به عنوان ستاره‌های در حال ظهور یاد می‌شود."