دانشگاه ها با معیارها و شاخص ها رتبه بندی آشنا باشند

بر اساس گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر جعفر مهراد سرپرست ISC گفت: نتایج رتبه بندی تایمز (2015-2014) در مالزی و تعدادی از کشور های دیگر نگرانی های جدی به بار آورده است.

وی گفت: در رتبه بندی تایمز هیچیک از دانشگاه های مالزی در بین 400 دانشگاه ممتاز جهان قرار ندارد. آنچه بیشتر موجب نگرانی شده است تصمیم دانشگاه مالایا (UM) و دانشگاه کبانگاسان مالزی (UKM) است که تصمیم گرفته اند از شرکت در این رتبه بندی خودداری کنند. این دو دانشگاه بر این باورند که رتبه بندی تایمز ارتباط کمتری با اهداف و ماموریت های این دو دانشگاه دارد.

رییس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اظهار داشت: دانشگاه مالایا و دانشگاه کبانگاسان مالزی در رتبه بندی QS جزو دانشگاه های ممتاز محسوب می شوند و این دو دانشگاه معتقدند که رتبه بندی QS تصویر درست تری از عملکرد این دو دانشگاه ارائه می دهد.

مهراد تصریح کرد: تصمیم دانشگاه های مالایا و کبانگاسان در پذیرش QS و رد رتبه بندی تایمز مساله را پیچیده تر کرده و به نظر می رسد تصمیمی که این دو دانشگاه اتخاذ کرده اند به دور از واقعیت های علمی است. در سالهای گذشته دانشگاه مالایا در رتبه بندی تایمز جزو دانشگاه های تراز اول جهان بود، اما در حال حاضر که رتبه این دانشگاه سقوط کرده است، دانشگاه مالایا تصمیم گرفته است که از شرکت در این رتبه بندی خودداری کند.

وی ادامه داد: انتقاد های چندی بر دانشگاه های مالزی از نظر حضور ضعیف در رتبه بندی های بین المللی وارد است. دانشگاه های مالزی پیوسته خود را با سنگاپور مقایسه می کنند که در اینجا دانشگاه ملی سنگاپور در فهرست رتبه بندی تایمز در سال 2015 – 2014 حائز رتبه 25 و دانشگاه فنی ناینانگ در جایگاه 61 قرار دارد.

این مسئول آگاه در زمینه رتبه بندی دانشگاه ها گفت: چند دانشگاه دیگر نیز در آسیای شرقی رتبه بالاتری را به خود اختصاص داده اند که دانشگاه توکیو با رتبه 23 از آن جمله است.
رئیس مرکز منطقه ای خاطر نشان کرد: در آسیای جنوب غربی نیز دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه صنعتی اصفهان نمونه های دیگری است که جزو 400 دانشگاه ممتاز در رتبه بندی تایمز در سال 2015 – 2014 به حساب می آیند.

وی افزود: آنچه در این مباحث حائز اهمیت است آن است که دانشگاه ها باید از روش شناسی رتبه بندی ها اطلاعات کامل داشته و با معیار ها و شاخص های رتبه بندی آشنا باشند.

وی ادامه داد: روشن است که موسسات آموزش عالی که مورد تایید جوامع علمی می باشند دانشگاه هایی هستند که در رأس جدول رتبه بندی های دانشگاهی قرار دارند. درباره کیفیت دانشگاه هایی مانند کالتک ( در کالیفرنیا، ایالات متحده)، هاروارد، MIT، آکسفورد و سایر موسسات آموزش عالی معتبر بحثی نیست. این دانشگاه ها به طور عموم در رأس نظام های رتبه بندی دانشگاهی قرار دارند. از این رو، رتبه بندی ها با سنجش عملکرد دانشگاه ها کیفیت آموزشی و تحقیقاتی را منعکس نموده و زمینه های مساعدی را برای مقایسه های بین المللی فراهم می آورند.

چهره ماندگار علمی کشور گفت: کیفیت دانشگاه ها برای ذینفعانی مانند دانشجویان، استخدام کنندگان، وقف کنندگان، سرمایه گذاران و دولت ها اهمیت فراوان دارد.
مهراد اظهار داشت: دیدگاه ها درباره نظام های رتبه بندی دانشگاهی متفاوت است. می دانیم که حتی در تعدادی از کشور ها صدها دانشگاه کوچک فعالیت می کنند که اسامی این دانشگاه ها در نظام های رتبه بندی بین المللی وجود ندارد. اما، همین دانشگاه ها مایل نیستند که اسامی آنها در نظام های رتبه بندی اعلام شود. این دانشگاه ها تنها بر اساس ماموریت و اهدافی که دارند فعالیت می کنند.

وی گفت: برای این موسسات رتبه بندی های جهانی ربط کمتری دارد. هر نوع تلاش برای قرار گرفتن اسامی این دانشگاه های کوچک در فهرست نظام های رتبه بندی دانشگاهی انحراف از ماموریت هایی خواهد بود که این دانشگاه ها برای فعالیت های خود متعهدند. همینطور، بسیاری از کالج های کسب و کار در کشور های پیشرفته به عضویت در انجمن های حرفه ای علاقه ای از خود نشان نمی دهند. این کالج ها با استفاده از منابع آموزشی و مالی هدف های مورد نظر را تامین می کنند و عضویت در انجمن های حرفه ای و استفاده از موازین و اصول این انجمن ها را مانعی بر سر راه خود می دانند.

سرپرست ISC تصریح کرد: انستیتو فناوری های هند در هندوستان گواه بیشتری را نسبت به محدودیت های نظام های رتبه بندی جهانی ارائه می دهند. این انستیتو ها با ارائه آموزش های با کیفیت به ویژه در حیطه های علوم، مهندسی و فناوری در زمره موسسات آموزش عالی برتر قرار دارند. جذب فارغ التحصیلان این موسسات، هم در هندوستان و هم در خارج از مرزهای این کشور، به ویژه در ایالات متحده به آسانی صورت می گیرد.

مهراد گفت: این در شرایطی است که موسسات فناوری مزبور در نظام های رتبه بندی بین المللی موفقیت چشمگیری ندارند و تنها انستیتو فناوری بمبئی و انستیتو فناوری رورکی در سال 2014در بین 400 دانشگاه ممتاز جهان حضور دارند.
مهراد در پایان اظهار داشت: ارائه نمونه های بالا دلالت بر این دارد جامعه علمی و دانشگاه ها به نظام های رتبه بندی به گونه ای متفاوت می نگرند. به اعتقادم ارزیابی امری ضروری است و به ویژه در مورد دانشگاه های دولتی باید انجام گیرد. در اینجا به این نکته تاکید دارم که دانشگاه ها باید ارزیابی ها و رتبه بندی ها را در بافت دقیق خود بشناسند و قرار نگرفتن نام دانشگاه ها را در فهرست نظام های رتبه بندی دلیل کم اعتباری دانشگاه های خود تلقی نکنند. رتبه بندی های دانشگاهی در تعیین نقاط قوت و ضعف دانشگاه ها اهمیت دارد. هدف ارتقاء رتبه دانشگاه ها نیست، بلکه هدف چگونگی ساخت دانشگاه های خوب و ارائه برنامه های آموزشی با کیفیت است. چنانچه دانشگاه ها کیفیت و برتری را در برنامه های خود معمول کنند، رتبه بندی ها به طور طبیعی این دانشگاه ها را در جدول رتبه بندی ها قرار خواهند داد. دانشگاه های با کیفیت از آن جهت در فهرست جداول رتبه بندی قرار دارند که خود دانشگاه های ممتاز محسوب می شوند.