جایگاه نشریات علمی پژوهشی و ترویجی ایران در دنیا/ علوم پزشکی در صدر

به گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر جعفر مهراد رئیس مرکز منطقه ای گفت: از مجموع 1178 نشریه علمی معتبر کشور 119 عنوان در اسکوپوس نمایه سازی می شود که سهم قابل توجهی از این نشریات به نشریات علوم پزشکی و رشته های وابسته تعلق دارد و در حدود 40 عنوان از این تعداد نیز مجلاتی است که مصوب کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
دکتر جعفر مهراد گفت: تعداد نشریات علمی معتبر مصوب کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و کمیسیون نشریات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال 1392 و طبق آمار های موجود به ترتیب 918 و 260 عنوان است.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری افزود: این نشریات که از آنها به عنوان نشریات علمی پژوهشی و علمی ترویجی یاد می شود بر اساس آیین نامه های وزارتخانه های متبوع از استاندارد های علمی بالایی برخوردارند و به خاطر رعایت استاندارد های نشر، از کل 1178 عنوان نشریه علاوه بر نمایه سازی کامل در ISC تعداد نسبتا قابل توجهی از این نشریات نیز در اسکوپوس و ISI نمایه سازی می شوند.
مهراد اظهار داشت: از مجموع 1178 نشریه علمی معتبر کشور 119 عنوان در اسکوپوس نمایه سازی می شود که سهم قابل توجهی از این نشریات به نشریات علوم پزشکی و رشته های وابسته تعلق دارد و در حدود 40 عنوان از تعداد مزبور نیز مجلاتی است که مصوب کمیسیون نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
وی افزود: از جمهوری اسلامی ایران علاوه بر 119 عنوان مجله که به صورت Active در اسکوپوس ثبت و نمایه سازی می شود 5 عنوان نشریه نیز حالت Inactive دارد.
سرپرست ISC خاطرنشان کرد: تلاش وزارت علوم و وزارت بهداشت در ایجاد زیرساخت های مناسب برای نشر علمی در قالب مقالات و انتشار مجلات معتبر از یک طرف و دقت و توجه خاص سردبیران نشریات علمی در تداوم و استمرار نشر مجلات معتبر از طرف دیگر باعث شده که تعداد 66 نشریه از مجموع 1178 عنوان نشریه علمی معتبر کشور در موسسه تامسون رویترز (ISI) ثبت و نمایه سازی شود.
وی ادامه داد: کل 66 عنوان نشریه نمایه سازی شده در ISI در بخش ISI Master Journal List قرار دارد. معنی این عبارت آن است که وجود اسامی نشریات 66 گانه در این فهرست به معنی اخذ ضریب تاثیر (IF) نبوده و تنها نشانه ای از کیفیت مجلاتی است که تا کنون کوشیده اند در استخر دانش ISI قرار گیرند. گرچه حضور در این مرحله برای دانشمندان و پژوهشگران ایران افتخاری است بس بزرگ و حتی برخی از این نشریات از ضریب تاثیر نیز برخوردار هستند اما عمدتا 66 عنوان مورد نظر در پایگاه های علمی وابسته نمایه سازی می شوند و ISI محل ثبت و نمایه سازی این نشریات را با ذکر نام پایگاه های اطلاعاتی مشخص می کند.
مهراد پایگاههایی که نشریات ایرانی (66 عنوان) بر حسب موضوع در آن ها نمایه سازی می شود را شامل (Zoological Record), (Science Citation Index Expanded), (Current contents, Physical, Chemical & Earth Sciences), (Biosis Previews) عنوان کرد.
رئیس مرکز منطقه ای گفت: نکته حائز اهمیت در ارتباط با نمایه شدن نشریات علمی در ISI آن است که در تعیین نفوذ و تاثیر نشریات علمی باید از گزارش های استنادی نشریات یا JCR استفاده کرد. در JCR ضریب تاثیر، ضریب آنی، نیمه عمر مجلات استناد کننده، نیمه عمر مجلات استناد شونده و تعدادی از شاخص های دیگر نیز وجود دارد که هر کدام به نفوذ و تاثیر نشریه می پردازد. از این رو، JCR پایگاهی با اهمیت است که در انتخاب نشریات برای کتابخانه ها و مراکز اطلاعات علمی، استفاده از آن در ارتقای مرتبه اعضای هیات علمی، انتشار مقالات پژوهشی کیفی در بهترین مجلات جهان ( دارای ضریب تاثیر) و در حفظ استانداردهای نشر نقش مهمی را ایفا می کند.
وی ادامه داد: انتشار مقالات در مجلات دارای ضریب تاثیر جریانی دو سویه است، به این معنی که معمولا دانشمندان تراز اول می کوشند مقالات خود را در این نوع مجلات منتشر کنند و ناشران این مجلات نیز از دریافت مقالات از دانشمندان دارای نفوذ و تاثیر علمی راضی و خشنود هستند.
مهراد گفت: در حالی که 66 عنوان از کل نشریات ایران در ISI ثبت و نمایه سازی می شود تنها تعداد 34 عنوان دارای ضریب تاثیر است؛ تعداد مجلاتی که ضریب تاثیر آنها از عدد یک بیشتر بوده 6 عنوان است که برای آگاهی از فهرست نشریات ایرانی نمایه شده در اسکوپوس و ISC می توان به گزینه ایران ژورنال در وب سایت مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری به نشانی www.ricest.ac.ir مراجعه کرد.