یک چهارم بروندادهای علمی خاورمیانه دراختیار ایران/ افزایش بروندادهای علمی کشورهای منطقه

بر اساس گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با اشاره به افزایش برون دادهای علمی کشورهای ایران، ترکیه و تعداد ای کشورهای غربی طی دهه اخیر گفت: ایران حدود یک چهارم از برونداد های علمی خاورمیانه را در اختیار دارد.
دکتر جعفر مهراد در مورد پیشرفت های تولید علم کشور های خاورمیانه گفت: کشور های ایران و ترکیه به همراه تعدادی از کشور های عربی سهم خود را از برونداد های علمی جهان در دهه اخیر افزایش داده اند.
به گفته دکتر مهراد نتایج مربوطه از داده هایی که از پایگاه های استنادی استخراج می شود، نشان می دهد که این کشور ها یک روند رو به رشد پژوهشی را طی می کنند.
وی ادامه داد: گرچه باید پذیرفت که علیرغم وجود تعداد زیادی از این کشور ها با منابع غنی در منطقه، هنوز درصد کمی از برونداد های علمی جهان به خاورمیانه تعلق دارد. به عبارت دیگر این واقعیت را می پذیرم که در 10 سال اخیر برونداد های علمی کشور های منطقه تنها از دو درصد به چهار درصد افزایش یافته و مورد ایران و ترکیه در بین کشور های منطقه از نظر شتاب علمی و نرخ رشد تولیدات علمی یک استثناست.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ضمن پرداختن به تولیدات علمی منطقه خاورمیانه و مقایسه آن با آمریکا گفت: سهم ایالات متحده از پژوهش های علمی جهان در طول یک دهه از 40 درصد به 29 درصد کاهش یافته در حالیکه منطقه خاورمیانه سهم خود را به نسبت افزایش داده است.
سرپرست ISC افزود: مطالعات ما نشان می دهد که کشور هایی دارای بهترین عملکرد پژوهشی هستند که پیشینه طولانی در پژوهش های علمی دارند. منطقه خاورمیانه برونداد غیر یکپارچه دارد و تولیدات علمی این کشور ها با هم برابر و قابل مقایسه نیست.
دکتر مهراد گفت: ایران حدود یک چهارم از برونداد های علمی این منطقه را در اختیار دارد. در دنیای عرب تنها مصر، عربستان سعودی و اردن با هم بیش از 90 درصد انتشارات پژوهشی را در میان سایر کشور های عربی به خود اختصاص داده اند.
به گفته دکتر مهراد در دهه اخیر علاوه بر منطقه خاورمیانه، آمریکای لاتین نیز از نظر علمی با سرعت در حال توسعه است.
سرپرست ISC گفت: کشورهای خاورمیانه اصولا از نظر فعالیت های پژوهشی ضعیف هستند اما از نظر سنت های فکری قوی، که در این بین ایران و مصر در رأس این کشورها قرار دارند. ایران و ترکیه بر روی پژوهش های علمی سرمایه گذاری زیادی کرده اند بدون اینکه از قبل پایه پژوهشی محکمی داشته باشند.
دکتر مهراد معتقد است گرچه تعدادی از کشورهای خاورمیانه در حوزه آموزش عالی و تحقیقات علمی سرمایه گذاری های کلانی انجام داده اند مانند قطر، عربستان و امارات در 5 سال گذشته، اما توسعه علمی در این کشورها یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. بسیاری از سیاست های پژوهش علمی این کشورها که دارای منابع غنی هستند در جهت ایفای نقش در سطح جهانی تنظیم شده اند و در طول 15 تا 20 سال آینده به نظر می رسد این کشورها بتوانند به سطح پژوهشی قابل توجهی توسعه یابند.