تلاش کشورهای عربی برای ارتقای کیفیت آموزشی دانشگاهی

بنا به گزارش اداره روابط عمومی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر مهراد رییس مرکز منطقه ای و سرپرست ISC گفت: کشورهای عربی راهبردی را در دستور کار قرار داده‌اند که هدف از آن مجهز شدن به علم، تکنولوژی و نوآوری از طریق بهبود تحصیل علم و دانش، ارتقا و اصلاح دانشگاه‌ هاست.

جعفر مهراد در تشریح عملکرد کشورهای عربی در حوزه آموزش عالی و تلاش آنها برای ارتقای کیفیت آموزشی دانشگاهی گفت: کشورهای عربی اخیرا راهبردی را در دستور کار قرار داده‌اند که هدف از آن مجهز شدن به علم، تکنولوژی و نوآوری در توسعه از طریق بهبود تحصیل علم و دانش، ارتقاء و اصلاح دانشگاه‌ها، ایجاد ظرفیت تحقیق و تشویق و ترغیب همکاری‌ها است.

وی گفت: رصد کردن حرکت‌های علمی کشورهای جهان به ویژه کشورهای منطقه از آن نظر برای ایران اهمیت دارد که برنامه ریزان و سیاست گذارن آموزش عالی کشور از سمت و سوی برنامه‌های سایر کشورها آگاه شوند.
وی افزود: دنیا، دنیای رقابت است و باید حرکت‌های علمی و فناوری کشورها در معرض رصد دانشمندان و پژوهشگران و نیز مقامات و مدیران اجرایی و آموزش عالی کشور قرار گیرد.

وی ادامه داد: این 22 کشور عربی شامل 8 کشور در آفریقا، 6 کشور در خلیج فارس و 8 کشور در آسیا می‌شود.
مهراد عنوان کرد: این استراتژی در علم، تکنولوژی و فناوری در چهاردهمین کنگره وزرای آموزش عالی و پژوهش‌های علمی کشورهای عربی در شهر ریاض عربستان سعودی در تاریخ 11تا 13 ماه مارس 2014 به تصویب رسید.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: این استراتژی توسط گروهی از کارشناسان از مناطق عربی با حمایت سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی اتحادیه عرب در تونس (ALECSO)، اتحادیه علمی شوراهای پژوهشی عربی و یونسکو تهیه و ارائه شده است.

وی خاطر نشان کرد: تمرکز این استراتژی بر رشد و توسعه تحصیل علم و دانشگاه‌ها، ارتقاء ظرفیت پژوهش-های علمی، افزایش حمایت‌های مالی در پژوهش و توسعه و همچنین رشد منطقه‌ای و بین‌المللی علم و دانش و همکاری‌های آموزشی است.
مهراد افزود: در این راهبرد رصدخانه‌ای آنلاین برای علم و فناوری عربی پیش بینی شده است تا چشم‌انداز علمی و فناوری کشورهای عربی را نشان داده و کاستی‌های موجود در اجرا و پیاده‌سازی را برجسته و نمایش دهد.

رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: این رصدخانه شامل یک پرتال از فعالیت‌های پژوهشی، رشد و نوآوری و پروژه‌ها؛ پایگاه اطلاعاتی از مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها؛ فهرست دانشمندان، تکنولوژیست‌ها، کارشناسان آموزشی و سیاست‌گذاران؛ شاخص‌های علم و فناوری و همچنین اطلاعات کنفرانس‌ها، سمپوزیوم‌ها و کارگاه‌های آموزشی در منطقه عربی می‌شود.

این پژوهشگر و استاد در حوزه علم اطلاعات گفت: این استراتژی پیشنهاد می‌کند که به منظور ارتقاء رویکردهای تعاملی، تفوق و نوآوری، شبکه‌ای از مراکز علمی برتر در جهان عرب تاسیس شود.

وی عنوان کرد: این شبکه از موسسات فنی و مراکز پژوهشی برجسته منتخب که در ارتباط با دانشگاه‌های کشورهای عربی هستند، به عنوان قطب‌های منطقه‌ای استفاده می‌کند تا موجب تسهیل همکاری از طریق پروژه‌های مشترک پژوهشی و همچنین موجب ارتقای آموزش در سطح بالا شوند.

مهراد افزود: این استراتژی از کشورهای عربی می‌خواهد که حمایت مالی از پژوهش و توسعه را از میزان فعلی تولید ناخالص داخلی به میزان 3/0 به مقدار 3 درصد افزایش دهد که این امر با مشارکت بخش خصوصی از 30 درصد به 40درصد میسر می‌شود.

وی گفت: در این استراتژی صندوقی برای توسعه علم و فناوری پیش بینی شده است که توسط مکانیسم‌های مالی جدید مانند معافیت‌های مالیاتی و گمرکی حمایت می‌شود.

مهراد ادامه داد: این راهبرد بر روی 14 طرح ملی آموزش عالی و پان – عرب از جمله بیوتکنولوژی، فناوری نانو، فناوری اطلاعات، آب، مواد غذایی، کشاورزی ، فضا، انرژی، علوم بیابان، محیط زیست، انرژی تجدید پذیر، فقر و بیماری متمرکز است.

مهراد عنوان کرد: این استراتژی تحرک بیشتر دانشمندان در منطقه با همکاری‌های علمی بین المللی، فناوری، نوآوری‌ها و سازمان‌های آموزش عالی را خواستار شده است.

به گفته مهراد، در این استراتژی به مشکل فرار مغز عرب اشاره شده و برای حل آن به طرح‌های ابتکاری مانند ترویج تحقیق و نوآوری در فعالیت‌های مشترک با دانشمندان عرب که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، تاکید شده است.
وی افزود: در این راهبرد به بازنگری در آموزش عالی نیز تاکید شده است.

مهراد گفت: بازنگری در آموزش عالی علاوه بر اینکه باعث تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت می¬شود، در این استراتژی به افزایش انتقال دانش و فناوری از دانشگاه ها به شرکت‌های صنعتی ، که می‌تواند به شکوفایی نوآوری و رقابت شرکت‌ها و سیستم های اقتصادی منجر شود، توجه ویژه‌ای شده است.

سرپرست ISC عنوان کرد: توجه به این مقوله نیازمند برنامه‌های آموزش عالی ویژه آموزش مهارت برای بخش خصوصی، بهبود استانداردهای آموزشی علم و فن آوری، آماده سازی فارغ التحصیلان در رشته‌های تحقیق و توسعه، استخدام فارغ التحصیلان و ارتقاء راه‌های یادگیری از جمله از راه دور و آموزش در سیستم باز می-باشد.

وی در پایان اینگونه اظهار کرد: به منظور اطمینان از اجرای صحیح طرح، کمیته‌های پایش و ارزیابی جهت آماده‌سازی گزارش پیشرفت و پیشنهادات لازم برای اصلاح روند اجرای طرح ایجاد خواهد گشت.