انتشار هزار و ۱۷۶ عنوان نشریه علمی در کشور

بر اساس گزارش اداره روابط عمومی و همکاری های علمی بین المللی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، سرپرست ISC دکتر جعفر مهراد، اظهار داشت: در سال‌های اخیر مشارکت فعال در تولید علم با سرعت زیادی همراه بوده است. بخشی از این افزایش به سیاست‌های وزارت علوم و وزارت بهداشت برمی گردد که با تصویب اعتبار مجلات علمی تعداد این نوع مجلات را افزایش داده و امکانات چاپ و نشر مقالات علمی را برای پژوهشگران و اعضای هیأت علمی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی تسهیل کرده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) افزود: تأسیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نیز در سرعت بخشیدن به بررسی نتایج فعالیت های علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و گزارش عملکرد پژوهشی در قالب مقاله های علمی به افزایش تولیدات علمی کمک کرده است.

مهراد با اشاره به این موضوع که انتشار مقالات علمی به زبان فارسی به طور روز افزون و با تلاش های مشارکتی اعضای هیأت علمی صورت می پذیرد ادامه داد: مزایایی که برای تهیه مقالات علمی وجود دارد، انکارناپذیر است و برخورداری از امتیازات مختلفی که برای پدید آورندگان مقالات علمی وجود دارد، خود تأثیر فزاینده ای در افزایش مقالات علمی به زبان فارسی دارد.

سرپرست ISC خاطر نشان کرد: آخرین آماری که از نشریات معتبر وزارت علوم, تحقیقات و فناوری در دست است نشان می دهد که تعداد مجلات معتبر مصوب این وزارت تا گزارش این خبر در سال 1392، تعداد 918 عنوان می باشد. این رقم از سال 1385 تا 1391 عبارت بود از 254 عنوان، 284 عنوان، 344 عنوان، 474 عنوان، 591 عنوان، 740 عنوان و 882 عنوان. تعداد عناوین مصوب 1382 تا 1384 نیز به ترتیب عبارتست از 145 عنوان، 202 عنوان و 238 عنوان.

مهراد افزود: کمیسیون نشریات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز از سال 1386 تا 1392 به ترتیب 123 عنوان، 139 عنوان، 151 عنوان، 163 عنوان 212 عنوان، 237 عنوان و 260 عنوان نشریه علمی بر حسب تقاضا و داوری کمیته های مختلف این کمیسیون به تصویب رسانیده است. بدین ترتیب تعداد مجلات معتبر مصوب کمیسیون های نشریات وزارت علوم و وزارت بهداشت که در ISC نمایه سازی می‌شوند، هزار و 176 نشریه می باشد.

رییس مرکز منطقه‌یی اطلاع رسانی علوم و فناوری ادامه داد: با توجه به اینکه سیاست های هر دو وزارت یاد شده ثبت و نمایه سازی نشریات مصوب را در ISC تکلیف کرده است، ISC موظف است نشریات دریافتی به صورت های چاپی، pdf و XML را در پایگاه‌های خود پردازش و نتایج حاصله را در فرآورده های گوناگون عرضه کند.

وی افزود: در این بین آمار تولید علم برای دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی حائز اهمیت است. آمارهای دریافتی از ISC نشان می دهد که تعداد مقالات از اردیبهشت تا مردادماه 1392 به زبان فارسی به ترتیب 5641، 6931، 7435 و 8751 مقاله می باشد.

مهراد تصریح کرد: آمارهای ارائه شده شامل مجموع نشریات علمی وزارت علوم و وزارت بهداشت است. گرچه پردازش اطلاعات با توجه به توسعه سیستم های نرم افزاری به سرعت صورت می گیرد و اکثر مجلات نیز به فرمتXML که پردازش آن برایISC آسانتر است به ISC ارسال می‌شود با وجود این تاخیری که در چاپ نشریات صورت می گیرد مساله مهمی است که نشر مجلات علمی در ایران را با چالش روبه رو کرده است.

وی ادامه داد: پاسخگویی به جامعه وظیفه دولتمردان در سطوح تعریف شده و در امور مختلف است، علیرغم توسعه‌های درخور توجهی که در آموزش عالی و تحقیقات علمی در سالهای گذشته اتفاق افتاده است، بی توجهی تعدادی از سردبیران در انتشار به موقع نشریات علمی از اهمیت واقعیت های علمی کشور می کاهد.

سرپرست ISC افزود: این وضعیت در مورد نشریات علمی مصوب کمیسیون نشریات معتبر وزارت علوم در مقایسه با وزارت بهداشت بیشتر مشهود است. نظمی که نشریات علمی پزشکی و رشته های وابسته از آن برخوردارند در بخش مهمی از نشریات وزارت علوم مشاهده نمی شود.

مهراد در پایان با اشاره به این موضوع که سابق بر این چاپ، تجلید، انتشار و توزیع نشریات دستاویزی برای سردبیرانی بود که مجلات آنها همواره با تاخیر منتشر می شد، خاطر نشان کرد: اکنون، گرچه بسیاری از مجلات به فرمت الکترونیکی منتشر می شوند و چاپخانه و توزیع تاثیری در چاپ بهنگام یا نا به هنگام این نوع مجلات ندارد، باز هم مشاهده می شود که نشریات با تاخیر زیاد به دست ISC می رسد؛ در حالی که پنج ماه از سال جاری شمسی گذشته است، تعدادی از مجلات کشور هنوز درصدد انتشار شماره های پاییز و زمستان 1391 می باشند و این مساله ای است که پذیرفتن آن در عصر اطلاعات دشوار می باشد.