چند و چون برگزاری کنگره ایفلا در ایران

۱۱ شهریور ۱۳۹۱ | ۰۲:۳۰ کد : ۸۶۱ اخبار آرشیوی
تعداد بازدید:۱۷۷۳
برخی سازمانهای فعال کتابداری به علت وابستگی سازمانی محدودیت‌های متنوعی دارند <br/>دکتر جعفر مهراد با اشاره به حضور تعداد کتابداران تحصیلکرده بی شمار در خدمت نظام ملی اطلاعات در عرصه کتابخانه های مختلف کشور، یکی از دلالیل عدم برگزاری کنگره ایفلا در ایران را اندک بودن سازمان های کتابداری و اطلاع رسانی و محدودیت های متنوع برخی از این سازمانهای فعال به علت وابستگی سازمانی از جمله کمبود شدید بودجه و عدم تخصیص اعتبار لازم دانست. <br/>
چند و چون برگزاری کنگره ایفلا در ایران

1541332041-ifla2012.jpg


دکتر جعفر مهراد، رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ایران درخصوص علل عدم برگزاری کنگره جهانی ایفلا در ایران گفت: ایفلا به طوری که می دانیم صدای جهانی حرفه کتابداری و اطلاع رسانی است که در سال 1927 در ادینبورگ، اسکاتلند تاسیس شده است. دارای 1500 عضو از بیش از 150 کشور جهان است: عضویت سازمان ها و عضویت انجمن ها، که اولی شامل کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی و تمام انواع سازمان هایی است که خدمات کتابداری و اطلاعات علمی را ارائه می دهند، و دومی نیز شامل انجمن های کتابداری و اطلاع رسانی، و موسسات خدمات اطلاعات علمی، تحقیقاتی و آموزشی است.
وی افزود: ایفلا علاوه بر پاسداری از ارزش های دسترسی آزاد به اطلاعات و متعهد بودن به دسترسی برابر افراد، سازمان ها و جوامع به اطلاعات و اشاعه خدمات بسیار با کیفیت کتابداری، سه هدف عمده ارتقا استانداردهای تامین و ارائه خدمات کتابداری و اطلاع رسانی، تشویق همه جانبه شناخت ارزش خدمات کتابداری و اطلاع رسانی "خوب" و نمایاندن علایق اعضای ایفلا در سرتاسر جهان را دنبال می کند.
• تعداد سازمان های کتابداری و اطلاع رسانی کشور اندک و بسیار ناچیز است
دکتر مهراد با بیان اینکه با توجه به این مقدمات، می توان به بزرگی و عظمت کار این سازمان پی برد که فعالیت های آن گسترده، وسیع و جهانشمول است. در خصوص علت عدم برگزاری کنگره ایفلا در ایران تصریح کرد: ایران گرچه تعداد کتابداران تحصیلکرده بی شمار در خدمت نظام ملی اطلاعات در عرصه کتابخانه های مختلف در اختیار دارد، اما تعداد سازمان های کتابداری و اطلاع رسانی آن اندک و بسیار ناچیز است. چنانچه مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، سازمان اسناد و کتابخانه ملی و پژوهشگاه اطلاعات و فناوری ایران را که سال ها در خدمت جامعه علمی کشور هستند کنار بگذاریم، باید خاطرنشان کنم که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) به عنوان یک سازمان معتبر کتابداری و اطلاع رسانی مولودی است که عمر آن کمتر از 5 سال می باشد.
• محدودیت های متنوع سازمانهای فعال در عرصه کتابداری کشور به علت وابستگی سازمانی
وی تأکید کرد: از طرف دیگر، سازمان های دیگر که در عرصه کتابداری و علم اطلاعات خدمت می کنند، گرچه از نظر تعداد قابل توجه هستند اما به علت وابستگی سازمانی از محدودیت های متنوعی برخوردارند و دشواری های زیادی را تجربه می کنند. در اینجا نظرم به سازمان هایی مانند کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی و تعدادی اندک از این قبیل است که چنانچه مصاحبه رییس محترم کتابخانه مجلس شورای اسلامی را که توسط خبرگزاری لیزنا انتشار یافته بود به یاد بیاوریم، از کمبود شدید بودجه گله مند و تجدید نظر در تخصیص اعتبار یا ابلاغ بودجه به این نهاد مهم کتابداری و اطلاع رسانی را خواستار بودند.
• وضعیت مدیریت نامطلوب حاکم بر بخش اعظم کتابخانه های دانشگاهی
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: وضعیت کتابخانه های دانشگاهی نیز روشن است. این کتابخانه ها به علت وابستگی به دانشگاه های کشور در شرایطی قرار ندارند که در اقدام به برگزاری کنگره ایفلا در ایران پیش قدم باشند. همه ما از وضعیت مدیریت نامطلوب حاکم بر بخش اعظم کتابخانه های دانشگاهی کشور آگاهی داریم. کتابخانه هایی که در دانشگاه ها توسط متخصصان علم کتابداری اداره می شوند بسیار اندک است، یا کتابخانه هایی که از نظر نیروی انسانی واجد شرایط جهت تامین خدمات مورد نیاز آموزش و پژوهش در کتابخانه های دانشگاهی به کار اشتغال دارند بسیار ناچیز می باشد و یا بودجه ای که برای اداره کتابخانه های دانشگاهی تخصیص می یابد هر سال نسبت به سال های قبل اندک و از میزان اعتبارات آن کاسته می شود.
• تعداد سازمان های ایران که به طور پیوسته و منظم حق عضویت ایفلا را پرداخت می کنند از تعداد انگشتان یک دست کمتر است
دکتر مهراد در ادامه با اشاره به وضعیت عضویت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ایران در سازمانهای بین المللی تأکید کرد: عامل مهم دیگری که بتواند در شناساندن کتابداری و اطلاع رسانی ایران به سازمان های بین المللی این رشته کمک کند، عضویت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی در سازمان هایی مانند ایفلا و نظایر آن است. بعید می دانم تعداد سازمان هایی که به طور پیوسته و منظم حق عضویت ایفلا را پرداخت می کنند از تعداد انگشتان یک دست بیشتر باشد. اعتبار سازمان ها به مولفه های مهم مختلفی بستگی دارد که یکی از معتبر ترین این مولفه ها عضویت در سازمان هاو نهادهای معتبر علمی و حرفه ای است.
وی افزود: وقتی به علت عدم عضویت در این سازمان ها، فعالیت هایی که هم اکنون در واحدهای مختلف کتابداری و مراکز اطلاع رسانی کشور انجام می گیرد در نشست ها و گفتگوهای رو در رو مطرح و بازگو نشود، شناختی که باید از توان علمی ایران در رشته کتابداری و اطلاع رسانی حاصل شود میسر نخواهد شد. انجمن های علمی و حرفه ای، نشست های دوره ای و فصلی دارندکه حضور اعضا بویژه اعضای حقوقی می تواند در ترسیم رخدادها و پیشرفت های حاصل در ابعاد گوناگون این رشته در ایران نقش موثر و مهم داشته باشد.
• عدم انتشار نشریات متعدد غیرفارسی زبان در حوزه کتابداری در کشور
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ایران در ادامه به لیزنا گفت: عامل مهم دیگر، وجود انتشارات علمی به زبان های غیر فارسی در قلمرو علوم کتابداری و اطلاع رسانی است. جامعه ما به خوبی می داند که به جز مجله International Journal of Information Science and Technology (IJISM) که توسط مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری از سال 1384 منتتشر می شود، نشریه علمی دیگری در این رشته که بتواند بازگو گننده بخشی از توانمندی های علمی و تحقیقاتی اعضای هیات علمی و پژوهشگران شاغل در گروهای آموزشی و موسسات پژوهشی باشند منتشر نمی شود.
وی در ادامه تصریح کرد: ارسال مقالات انگلیسی به مجلات بین المللی نمی تواند جای این مولفه با اهمیت را پر کند. توجه داشته باشیم که بجز نشریاتی که در حیطه علوم کتابداری و اطلاع رسانی از دیرباز به زبان فارسی منتشر می شود، سایر نشریات علمی که به تازگی تاسیس شده اند عموماً به زبان فارسی منتشر می شوند. تازمانی که انتشارات علمی این رشته به زبان انگلیسی و به تعداد کافی، حداقل از سوی سازمان های مستقل کتابداری و مراکز اطلاع رسانی کشور چاپ و منتشر نشود، شناخت و آگاهی از امکانات و تسهیلات و سرمایه هایی که صرف توسعه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی کشور می شود اندک و ناچیز خواهد بود.
• تأسیس برخی گروه های آموزش کتابداری و اطلاع رسانی بی کیفیت در کشور
چهره ماندگار کتابداری ایران با ابراز نگرانی از وضعیت نامناسب دوره های آموزش کتابداری در کشور تأکید کرد: یک واقعیت مهم دیگر وجود دارد که به سادگی نمی توان از کنار آن گذشت. این واقعیت با آموزش ها و تحقیقاتی که در گروه های آموزش کتابداری و اطلاع رسانی کشور انجام می گیرد مرتبط است. به دلایلی که نمی خواهم در این بحث به آن وارد شوم، دوره هایی در واحدهای مختلف دانشگاه های آزاد اسلامی و پیام نور تاسیس شده و به احتمال زیاد این روند همچنان ادامه خواهد داشت.
• نو آوری در مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی ایران اندک است
وی افزود: در کنار این موضوع، واحدهایی نیز که در دانشگاه های دولتی وابسته به وزارتین علوم و بهداشت به تربیت دانشجو و انجام تحقیقات علمی مشغول هستند، به جز چند مورد، بقیه از یک توان علمی برتر و بالاتر برخوردار نمی باشند. نتیجه تربیت دانشجو در این دوره ها و با این شرایط آن است که نظریه پردازی و کشف پدیده های نوین، حداقل در حوزه علم اطلاعات و تعیین وتفسیر این پدیده ها، و مدون کردن آن و تلاش برای انتشار این مضامین، موضوعی است که در مقالات علمی که احتمالا نتیجه تحقیقات علمی است و در نشریات معتبر داخلی و خارجی به چاپ می رسد، مشاهده نمی شود.
• خروجی و عملکرد نامناسب برخی گروههای آموزش کتابداری نمی تواند آثاری مثبت در تحولات حاصل در این رشته در سطح بین المللی داشته باشد.
دکتر مهراد ادامه داد: نو آوری در مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی ایران اندک است و بسیاری از مطالعاتی که تا کنون صورت پذیرفته - چه علمی و چه فنی – حالت توصیفی دارند. نادیده انگاشتن زحمات همکارانمان در گروه های آموزش کتابداری و اطلاع رسانی شایسته نیست، اما خروجی و عملکردها به گونه ای نیست که آثاری مثبت در تحولات حاصل در این رشته در سطح بین المللی داشته باشد.
• ارتباطات علمی کم کتابداران و پژوهشگران ایرانی با سایر با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دنیا
دکتر مهراد درباره عدم وجود ارتباطات علمی پژوهشگران ایرانی با سایر با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دنیا به لیزنا گفت: نکته دیگری نیز در اینجا حائز اهمیت است و آن عدم ارتباط و یا ارتباطات بسیار اندک اعضای هیات علمی و پژوهشگران کتابداری و اطلاع رسانی شاغل در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی با خارج از جغرافیای جمهوری اسلامی ایران است. از یک طرف، تعداد دانشجویان فارغ التحصیل از دانشگاه های معتبر کشورهای پیشرفته بسیار کم شده و از طرف دیگر، استفاده از دوره های کوتاه مدت و یا بلند مدت به عنوان فرصت مطالعاتی از جامعه کتابداری و اطلاع رسانی از جامعه علمی کشور رخت بربسته است.
وی اذعان داشت: گاهی از تماس های همکاران به منظور معرفی این یا آن، به دانشگاهی در خارج از کشور، جهت اخذ پذیرش به منظور گذراندن فرصت مطالعاتی تعجب می کنم. نمی توانم باور کنم که اعضای هیات علمی در درون فعالیت های آموزشی و تحقیقاتی خود دریچه های نگاه به افق های درودست را بر روی خود بسته باشند. اعزام اندک دانشجو به کشورهای پیشرفته و حذف ارتباط میان شخصی، نتیجه ای که اکنون به بار آورده است، نبود روابط علمی است که در میان گروه های آموزشی و حتی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران به خوبی مشهود است.
• لزوم تحلیل و بررسی پیامدهای حضور نه چندان موفق نمایندگان ایران در کنگره ایفلا
دکتر مهراد در ادامه یا اشاره واقعیت دیگری که در خصوص آسیب شناسی عدم برگزاری ایفلا در ایران وجود دارد گفت: واقعیتی که می خواهم از آن صحبت کنم مربوط به شرکت کنندگان در کنگره ایفلا و سطح موقعیت علمی و سازمانی همکارانی است که در کنگره های مختلف سالانه ایفلا شرکت می کنند. مطلوب است این موضوع به دقت مورد کنکاش قرار گیرد و صاحبنظران در این زمینه مسأله را تحلیل و پیامدهای حضور نه چندان موفق افراد در این کنگره ها را مورد بررسی قرار دهند. تاثیر گذاری و تاثیر پذیری از این نشست ها موضوعی است دوسویه که مستلزم مهارت ها و نکات بسیار ظریفی است که در ارتباطات علمی و بین المللی نقش مهمی ایفا می کند.
دکتر مهراد تصریح کرد: اینکه تعدادی از همکاران حداقل در تهیه مقاله در موضوع مورد بحث کنگره های ایفلا زحمت می کشند و با حضور خود نام میهن عزیز را در جمع کشورهای شرکت کننده مطرح می کنند در خور ستایش است اما، در کنار این نوع مشارکت، لازم است تمهیدات دیگری به کار گرفته شود که این نیز به سیاست های سازمان های علمی و تحقیقاتی بستگی دارد که اتفاقا در این زمینه نقش موثر دارند. عدم آگاهی و ورود این سازمان ها به این موضوع با اهمیت نتایج چندان مثبتی به بار نخواهد آورد.
• لزوم مشارکت دو انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی در ایجاد زمینه های مذاکره برگزاری کنگره های جهانی با سازمان های مرتبط
وی در پایان گفت: تسهیلات و امکانات برگزاری کنگره های بین المللی از جهات مختلف در جمهوری اسلامی ایران مهیا است. کنگره های معتبر دیگری در رشته های مختلف سالانه در این کشور برگزار می شود اما، برگزاری این کنگره ها از شرایطی تبعیت می کند که به بعضی از آنها به اختصار اشاره کردم. شاید اجتماع سازمان های کتابداری و مراکز اطلاع رسانی مستقل برای چاره جویی و تدبیر بی تاثیر نباشد. انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی نیز نقش بی بدیلی دارند که می توانند زمینه های لازم را با گفتگو و مذاکره با سازمان های کتابداری و مراکز اطلاع رسانی کشور و جلب توجه این سازمان ها را جهت سرمایه گذاری مادی و معنوی در این موضوع با اهمیت فراهم آورند.


 


نظر شما :